Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Παιδιά μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπημένα,
Μὲ τρόπο ἁρμονικό καί ὑπέροχο, ἡ σημερινὴ Κυριακὴ συνδυάζεται, τόσο μὲ τὸ Εὐαγγελικό, ὅσο καὶ μὲ τὸ Ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα. Τί ἐξαιρετικὸ ἔχει ὅμως ἡ Κυριακὴ αὐτή; Σήμερα, τιμοῦμε τὴν μνήμη τῶν ἁγίων Πατέρων ποὺ συγκρότησαν τὴν Α΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο, τὸ 325 μ.Χ. στὴν Νίκαια τῆς Βιθυνίας. Χίλια ἑπτακόσια (1.700) χρόνια μᾶς χωρίζουν ἀπ΄ αὐτὸ τὸ γεγονός. Κι ὅμως! Τὸ μεγάλο αὐτὸ χρονικὸ διάστημα δὲν στάθηκε ἱκανὸ νὰ ἐλαττώσει οὔτε στὸ ἐλάχιστο τὴν μεγάλη σημασία τῆς Συνόδου αὐτῆς γιὰ τὴν ὀρθόδοξη πίστη μας. Πρόκειται γιὰ τὴν Οἰκουμενικὴ Σύνοδο, ἡ ὁποία διακήρυξε ὅτι τὸ πρόσωπο τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ εἶναι τὸ δεύτερο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, δηλαδὴ ὁ ἴδιος ὁ Θεός.
Ποιός εἶναι ἐκεῖνος ποὺ ἀμφισβήτησε τὴν μεγάλη αὐτὴ ἀλήθεια; Ὁ Ἄρειος, ἕνας μορφωμένος θεολόγος καὶ πρωτοπρεσβύτερος τῶν ἀρχῶν τοῦ 4ου αἰῶνα, ὁ ὁποῖος δίχασε καὶ ταλαιπώρησε τὴν πρώτη Ἐκκλησία, μέχρις ὅτου οἱ ἅγιοι Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, μὲ προεξάρχοντα τὸν Μέγα Ἀθανάσιο, ἀντέκρουσαν τὴν καταστροφικὴ διδασκαλία του καὶ διατύπωσαν μὲ τρόπο σαφῆ τὴν ὀρθόδοξη διδασκαλία, ὅπως, σὲ κάθε Θεία Λειτουργία, ἀπαγγέλουμε στὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως.
Εἶναι φοβερὰ τὰ δεινά, ἀπὸ τὰ ὁποῖα, αἰῶνες τώρα, ταλαιπωρεῖται ἡ Ἐκκλησία μας, προερχόμενα, εἴτε ἀπὸ τοὺς ἐχθροὺς τῆς πίστεως, εἴτε ἀπὸ τοὺς αἱρετικούς. Φοβερά, ἀλλὰ ὄχι ἀπροσδόκητα. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, τόσο στὸ κατὰ Ματθαῖον, ὅσο καὶ στὸ κατὰ Λουκᾶν Εὐαγγέλιο προειδοποιεῖ τοὺς μαθητές Του:
«Σᾶς στέλνω σὰν πρόβατα ἀνάμεσα σὲ λύκους» (Μτθ. 10:16, Λουκ. 10:3).
Ναί! Ἐπὶ αἰῶνες, «λύκοι» περιφέρονται γύρω ἀπὸ τὴν μάνδρα τοῦ Κυρίου, γύρω ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Διαρκῶς ἐπιβεβαιώνεται ἡ προειδοποίησή Του. Διαρκῶς, ὅμως, ἐπιβεβαιώνεται καὶ ἡ προστασία Του. Ὅπως εἶπε στοὺς Μαθητές Του: «Σᾶς δίνω ἐξουσία νὰ πατᾶτε πάνω σὲ φίδια καὶ σκορπιοὺς καὶ νὰ κυριαρχεῖτε πάνω σ’ ὅλη τὴν δύναμη τοῦ ἐχθροῦ· τίποτε δὲ θὰ σᾶς βλάψει». (Λουκ. 10:19).
Γιὰ τὴν προστασία αὐτὴ μιλᾶ καὶ ἡ σημερινὴ Εὐαγγελικὴ περικοπή. Βρισκόμαστε λίγες ὧρες πρὶν ὁ Κύριός μας παραδοθεῖ στοὺς σταυρωτές Του. Εἶναι ἡ ὥρα ποὺ ὑψώνει τὰ μάτια στὸν οὐρανὸ καὶ ἀπευθύνει πρὸς τὸν Θεὸ Πατέρα τὴν συγκλονιστικὴ Ἀρχιερατικὴ προσευχή, ὅπως καταγράφεται στὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Ἰωάννη. «Αὐτοὺς ποὺ μοῦ ἔδωσες, λέει, τοὺς φύλαξα καὶ κανένας ἀπ’ αὐτοὺς δὲ χάθηκε. Σὲ παρακαλῶ, τώρα ποὺ ἐγκαταλείπω αὐτὸν τὸν κόσμο, ὄχι νὰ τοὺς πάρεις ἀπὸ τὸν κόσμο, ἀλλὰ νὰ τοὺς προστατέψεις ἀπὸ τὸν Πονηρὸ» (Ἰω. 17:12,15) .
Εἶναι δυνατόν, ἄραγε, νὰ μὴν εἰσακούσει ὁ Οὐράνιος Πατέρας τὴν προσευχὴ τοῦ Μονογενοῦς Υἱοῦ Του; Τὴν εἰσάκουσε καὶ τὴν ἀπέδειξε ἐπὶ αἰῶνες φρικτῶν διωγμῶν, διαρκῶν ἐπιθέσεων καὶ δαιμονικῶν αἱρέσεων.
Ὅ,τι συνέβη ἐπὶ αἰῶνες, συμβαίνει καὶ σήμερα: «Λύκοι», κάθε εἴδους καὶ μορφῆς, κομπάζουν πὼς κατανίκησαν τὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Κι ὅμως! Διῶκτες καὶ αἱρετικοὶ ἔρχονται καὶ παρέρχονται, ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, ὅμως, παραμένει ἀσάλευτη καὶ ἀκατανίκητη, κηρύσσοντας ἀκατάπαυστα τὸ αὐθεντικὸ μήνυμα τῆς σωτηρίας.
Τὴν εἰκόνα τῶν λύκων χρησιμοποιεῖ καὶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στὴν σημερινὴ Ἀποστολικὴ περικοπή, ἡ ὁποία περιλαμβάνεται στὸ βιβλίο τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων. Ὁ μεγάλος Ἀπόστολος, τερματίζοντας τὴν τρίτη περιοδεία του, περιέπλεε τὰ παράλια τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, ἀνυπομονῶντας νὰ βρεθεῖ στὰ Ἱεροσόλυμα γιὰ τὴν ἑορτὴ τῆς Πεντηκοστῆς. Φτάνοντας στὴν Μίλητο, στέλνει ἀνθρώπους στὴν Ἔφεσο καὶ προσκαλεῖ τοὺς πρεσβυτέρους της νὰ ἔρθουν γιὰ νὰ Τὸν συναντήσουν. Ἐκεῖ, τοὺς ἀπευθύνει μιὰ θαυμάσια ὁμιλία, γεμάτη ἀπὸ προειδοποιήσεις ἀλλὰ καὶ παρηγοριά, ἀπὸ τὴν ὁποία σήμερα ἀκούσαμε ἕνα ἀπόσπασμα:
«Ξέρω, τοὺς λέει, ὅτι μετὰ τὴν ἀναχώρησή μου θὰ εἰσβάλουν σ’ ἐσᾶς λύκοι ἄγριοι, ποὺ δὲ θὰ λυπηθοῦν τὸ ποίμνιο. Ἀκόμα καὶ ἀπὸ ἀνάμεσά σας θὰ βγοῦν πρόσωπα ποὺ θὰ διδάσκουν πλάνες γιὰ νὰ παρασύρουν τοὺς πιστοὺς μὲ τὸ μέρος τους. Γι’ αὐτὸ νὰ ἀγρυπνεῖτε, καὶ νὰ θυμᾶστε ὅτι τρία χρόνια συνέχεια δὲν ἔπαψα νύχτα καὶ μέρα νὰ νουθετῶ μὲ δάκρυα τὸν καθένα σας. Ἀδερφοί, σᾶς ἐμπιστεύομαι στὸν Θεὸ καὶ στὸ κήρυγμα ποὺ σᾶς ἀποκάλυψε ἡ χάρη Του. Αὐτὸς μπορεῖ νὰ σᾶς κάνει ὥριμους στὴν πίστη καὶ νὰ σᾶς δώσει τὴν ἐπουράνια ζωὴ μαζὶ μὲ ὅλους ὅσοι εἶναι δικοί Του» (Πρ. 20:29-32).
Δὲν διαψεύστηκε ἡ ἐμπιστοσύνη τοῦ Ἀποστόλου Παύλου στὸν Θεό. Γνώριζε πώς, ἂν καὶ ὁ Χριστὸς δὲν βρισκόταν πιὰ στὴν Γῆ, ἡ Χάρις τοῦ Παναγίου Πνεύματος, ποὺ γιὰ πρώτη φορὰ ἔκανε τὴν ἐμφάνισή της κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς, θὰ ἀποτελοῦσε γιὰ πάντα πηγὴ προστασίας καὶ φωτισμοῦ. Σήμερα, παρουσιάζεται ἐνώπιόν μας ἡ ἁπτὴ ἀπόδειξη αὐτοῦ τοῦ φωτισμοῦ: Ἡ Α΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος, τῆς ὁποίας τοὺς 318 Πατέρες τιμοῦμε σήμερα, ἀποτελεῖ τὸν πρῶτο κρίκο τῆς ὁλοφώτεινής ἁλυσίδας τῶν ἑπτὰ (7) Οἰκουμενικῶν Συνόδων, τῶν ὁποίων ἡ διδασκαλία θωράκισε τὴν ὀρθόδοξη πίστη μας καὶ θὰ ἀποτελεῖ γιὰ πάντα ἀνάχωμα καὶ προστασία ἐναντίον κάθε αἱρέσεως.
Πρῶτος λοιπὸν τρόπος προστασίας ἀπέναντι στοὺς πειρασμοὺς ποὺ ἀπειλοῦν τὴν Ἐκκλησία μας εἶναι ἡ σταθερότητα στὴν ὀρθόδοξη πίστη μας. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ὅμως, δὲν ἀρκεῖται μόνον στὴν θεωρία. Ὑποδεικνύει καὶ τὸν δρόμο τῆς πρακτικῆς, ὁ ὁποῖος καλλιεργεῖ τὴν ψυχή, ὥστε νὰ δεχτεῖ τὸν φωτισμὸ τῆς Θείας Χάριτος. Καὶ ὁ δρόμος αὐτὸς δὲν εἶναι ἄλλος ἀπὸ ἐκεῖνον τῆς προσφορᾶς καὶ τῆς ἀγάπης: «Νὰ ἐργάζεστε σκληρά, λέει, γιὰ νὰ μπορεῖτε νὰ βοηθᾶτε αὐτοὺς ποὺ ἔχουν ἀνάγκη. Νὰ θυμᾶστε τὰ λόγια τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ, ποὺ εἶπε: “καλύτερο εἶναι νὰ δίνεις παρὰ νὰ παίρνεις”» (στ. 36).
Ἀδελφοί μου,
Περνᾶμε δύσκολους καιρούς. Ἡ Ὀρθόδοξη πίστη μας ἀμφισβητεῖται καὶ χλευάζεται ἀπὸ τοὺς ἰσχυροὺς τοῦ κόσμου τούτου. Ὁ ὀρθόδοξος τρόπος ζωῆς ἀτονεῖ καὶ σχετικοποιεῖται, συχνὰ καὶ ἀπὸ ἐμᾶς τοὺς ἴδιους. Δὲν εἶναι ἡ πρώτη φορὰ ποὺ τὸ καράβι τῆς Ἐκκλησίας μας συναντᾶ τὴν τρικυμία. Δὲν εἶναι ὅμως καὶ ἡ πρώτη φορὰ ποὺ ἡ Χάρις τοῦ Παναγίου Πνεύματος ἐμφανίζεται καὶ πάλι ὡς ἐνίσχυση, ἐνδυνάμωση καὶ προστασία τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ καὶ ὅλων μας. Ὁ Θεὸς σπέρνει διαρκῶς τήν Χάρη Του. Ἀπὸ ἐμᾶς, ὅμως, ἐξαρτᾶται ἡ ἀποδοχὴ καὶ ἡ καρποφορία της. Ὅσο ὑπερβαίνουμε τὸν ἐγωισμό μας, ὅσο ἀποτελοῦμε, ὡς Ἐκκλησία, τὸ καταφύγιο τῶν πληγωμένων, τῶν ἀπελπισμένων καὶ τῶν συντετριμμένων συνανθρώπων μας, τόσο θὰ ἐνισχύουμε τοὺς δεσμούς μας μὲ τὸν Θεὸ τῆς ἀγάπης, τόσο θὰ γινόμαστε μιμητὲς τῆς ἀπέραντης φιλανθρωπίας Του.
Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μᾶς καλεῖ νὰ μιμηθοῦμε τὴν αὐταπάρνηση, τὴν ἀγωνιστικότητα καὶ τὴν βαθιά του πίστη. Τὸ μήνυμα τῆς προσηλώσεως στὴν αὐθεντικὴ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς ἀγαπητικῆς προσφορᾶς, τὸ ὁποῖο παρέδωσε σήμερα στοὺς πρεσβυτέρους τῆς Ἐφέσου, ἂς ἀποτελεῖ καὶ τὴν δική μας πυξίδα πρὸς τὴν ἐλπίδα καὶ τὴν Ἀναστάσιμη χαρά. Ἀμήν.
Μὲ ὅλη μου τὴν πατρικὴ ἀγάπη,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
