Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Παιδιά μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπημένα,
Κυριακὴ τῆς Πεντηκοστῆς σήμερα. Κυριακὴ τῆς ἐκπληρώσεως μιᾶς ὑποσχέσεως. Κυριακὴ ἀναγεννήσεως καὶ φωτισμοῦ. Ἡμέρα ἐναρκτήρια τῆς διαρκοῦς παρουσίας τῆς Θείας Χάριτος στὴν ἱστορία τῆς Οἰκουμένης ἀλλὰ καὶ στὴν ζωὴ τοῦ καθενὸς προσωπικά.
Τί νὰ συνέβη, ἄραγε, ἐκείνη τὴν ἡμέρα στὸ οἴκημα τῆς Ἱερουσαλήμ, ὅπου βρίσκονταν οἱ Μαθητές; Τὸ δεύτερο κεφάλαιο τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων, στὸ ὁποῖον ἀνήκει ὁ σημερινὸς Ἀπόστολος, μᾶς μιλᾶ γιὰ μιὰ βουὴ ἀπὸ τὸν Οὐρανό, ἕναν ὁρμητικὸ ἄνεμο καὶ μικρὲς φλόγες νὰ ἐπικάθονται στὰ κεφάλια τους. Ἀδύναμες καὶ ἀνήμπορες οἱ λέξεις γιὰ νὰ περιγράψουμε γεγονότα ποὺ σχετίζονται μὲ τὴν παρουσία τοῦ ἴδιου τοῦ Θεοῦ, ἱκανὲς ὅμως νὰ περιγράψουν τὴν μεταμόρφωση τῶν Μαθητῶν σὲ πύρινους καὶ θαρραλέους κήρυκες τῆς Ἀναστάσεως.
Δὲν ὑπάρχει καμία ἀμφιβολία πὼς ὁ Κύριός μας σφράγισε τὶς ζωὲς τῶν Ἀποστόλων Του κατὰ τὴν διάρκεια τῶν τριῶν χρόνων τῆς δημόσιας παρουσίας Του στὴν Γῆ. Γνωρίζουμε ὅμως πώς, παρὰ τὴν ἀγαθή τους διάθεση, δὲν ἦταν ἐξ ἀρχῆς σὲ θέση νὰ κατανοήσουν τὸ βαθύτερο νόημα καὶ τὴν βαθύτερη σκοπιμότητα αὐτῆς τῆς θεόσταλτης παρουσίας ποὺ ὁ Θεός τούς ἀξίωσε. Ἔβλεπαν, ἀλλὰ δὲν κατανοοῦσαν, ἄκουγαν, ἀλλὰ δὲν ἀντιλαμβάνονταν. Τὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ παρέμενε γι΄ αὐτοὺς ἀγαπητὸ ἀλλὰ καὶ αἰνιγματικό. Τὰ λόγια Του, συχνά, δὲν μποροῦσαν νὰ τὰ προσεγγίσουν, καὶ μάλιστα, ὄχι σπάνια, τὰ παρεξηγοῦσαν. Αὐτὸ ὅμως ποὺ τοὺς ὁδήγησε στὴν πλήρη σύγχυση ἀλλὰ καὶ στὴν πλήρη ἀπογοήτευση ἦταν τὰ Πάθη, καὶ ἡ Σταύρωση τοῦ ἀγαπημένου τους Διδασκάλου στὸν λόφο τοῦ Γολγοθᾶ. Ἐκεῖ, ὅ,τι εἶχαν χτίσει στὴν ψυχή τους γιὰ τὸν Ἰησοῦ, κατέρρευσε. Ἐκεῖ, κάθε ἐλπίδα καὶ προοπτικὴ ἐξανεμίστηκε. Σκότος βαθὺ κυρίευσε τὸν νοῦ καὶ τὴν καρδιά τους. Ὁ θαυμασμὸς μεταβλήθηκε σὲ φόβο καὶ ὁ ἐνθουσιασμὸς ἔδωσε τὴν θέση του στὴν ἀπαισιοδοξία. Ἡ ψυχή τους παρέμενε τυφλὴ καὶ ὁ νοῦς τους ἀνίκανος νά κατανοήσει. Τί εἶχε συμβεῖ; Τί ἦταν ἀλήθεια; Τί θὰ συνέβαινε στὸ μέλλον;
Ὁ Χριστός γνώριζε τὴν ἀδυναμία τους καὶ τοὺς εἶχε προετοιμάσει γιὰ τὸν ἐρχομὸ τοῦ Παρακλήτου, δηλαδὴ ἑνὸς προσώπου, τοῦ τρίτου προσώπου τῆς Ἁγίας Τριάδος, τὸ Ὁποῖο θὰ τοὺς παρηγοροῦσε καί, συγχρόνως, θὰ τοὺς ἐνδυνάμωνε, ὥστε νὰ ἀντέξουν τὴν ὀδύνη τῆς ἀπουσίας τοῦ Διδασκάλου τους. Γνώριζε πὼς θὰ καταρρεύσουν ὅταν γίνουν αὐτόπτες μάρτυρες τῶν φρικτῶν παθῶν Του. Γνώριζε πὼς θὰ βρεθοῦν σὰν ναυαγοὶ στὸ πέλαγος τῆς ἀπογνώσεως χωρὶς τὸ στήριγμα τῆς δικῆς Του παρουσίας. Γι΄ αὐτὸ καὶ συχνὰ τοὺς μιλοῦσε μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο, ὅπως ἀναφέρει ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης: «Λίγον καιρὸ ἀκόμη θὰ εἶμαι μαζί σας καὶ ὕστερα θὰ πάω σ’ ἐκεῖνον ποὺ μ’ ἔστειλε. Θὰ μὲ ἀναζητήσετε ἀλλὰ δὲ θὰ μὲ βρεῖτε, γιατί ἐκεῖ ποὺ θὰ εἶμαι ἐγώ, ἐσεῖς δὲν μπορεῖτε νὰ ἔρθετε» (Ἰω. 7: 33-34). «Ὅμως, δὲ θὰ σᾶς ἀφήσω ὀρφανοῦς» (Ἰω. 14:18). «Θὰ παρακαλέσω τὸν Πατέρα νὰ σᾶς δώσει ἄλλον Παράκλητο, τὸ Πνεῦμα τῆς Ἀλήθειας, ὥστε νὰ εἶναι γιὰ πάντα μαζί σας» (Ἰω. 14, 16). «Ὅταν ἔρθει ἐκεῖνος, θὰ σᾶς ὁδηγήσει σὲ ὅλη τὴν ἀλήθεια … καὶ θὰ σᾶς ἀναγγείλει αὐτὰ ποὺ πρόκειται νὰ συμβοῦν» (Ἰω. 16:13).
Καὶ σήμερα, στὸ Εὐαγγέλιο ποὺ μόλις πρὸ ὀλίγου ἀκούσαμε, ὁ Ἰωάννης καταγράφει καὶ ἐξηγεῖ: «Στάθηκε ὁ Ἰησοῦς μπροστὰ στὸ πλῆθος καὶ φώναξε: ΄΄Ὅποιος διψάει, νά ἔρθεῖ σ’ ἐμένα καὶ νὰ πιεῖ. Μέσα ἀπὸ κεῖνον ποὺ πιστεύει σ’ ἐμένα, καθὼς λέει ἡ Γραφή, ποτάμια ζωντανὸ νερὸ θὰ τρέξουν΄΄. Αὐτὸ τὸ εἶπε ὁ Ἰησοῦς ἐννοῶντας τὸ Πνεῦμα ποὺ θὰ ἔπαιρναν ὅσοι πίστευαν σ’ αὐτόν. Γιατί, τότε ἀκόμα δὲν εἶχαν τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ἀφοῦ ὁ Ἰησοῦς δὲν εἶχε δοξαστεῖ μὲ τὴν ἀνάσταση» (Ἰω 7, 37-39).
Τὸ νερὸ εἶναι ἐκεῖνο τὸ στοιχεῖο ποὺ χρησιμοποιεῖ τὸ σημερινὸ Εὐαγγέλιο γιὰ νὰ περιγράψει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Νερὸ ποὺ πλημμυρίζει τὴν ψυχὴ μὲ χαρὰ καὶ ἐλπίδα, ὅπως τότε τὴν ψυχὴ τῶν Μαθητῶν, τοὺς ὁποίους μετέβαλε σὲ πηγὴ ἐλπίδος καὶ Ἀναστάσιμης χαρᾶς. Αὐτὴ ἦταν ἡ ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς, ὅπως μᾶς τὴν περιγράφει ἡ σημερινὴ περικοπή: «Ξαφνικά, τοὺς παρουσιάστηκαν γλῶσσες σὰν φλόγες φωτιᾶς, ποὺ μοιράστηκαν καὶ κάθισαν ἀπὸ μία στὸν καθένα ἀπ’ αὐτούς. Ὅλοι τότε πλημμύρισαν ἀπὸ Πνεῦμα Ἅγιο καὶ ἄρχισαν νὰ μιλοῦν σὲ ἄλλες γλῶσσες, ἀνάλογα μὲ τὴν ἱκανότητα ποὺ τοὺς ἔδινε τὸ Πνεῦμα» (Πρ. 2:3-4).
Νερὸ ζωῆς, λοιπόν, τὸ Ἅγιο Πνεῦμα στὸ σημερινὸ Εὐαγγέλιο, ἀλλὰ καὶ φλόγα φωτισμοῦ στὸν σημερινὸ Ἀπόστολο. Δυὸ διαφορετικὲς περιγραφές, ἴδια ὅμως ἡ παρουσία Του, ἴδια ἡ ἐνέργειά Του, ἴδια ἡ ἀλήθεια Του. Κυρίως ὅμως, μεγαλειώδης καὶ λυτρωτικὴ εἶναι ἡ δωρεά Του στὸν κόσμο. Δωρεά, ποὺ δὲν εἶναι ἄλλη ἀπὸ τὴν ἴδια τήν Ἐκκλησία.
Ναί, ἀδελφοί μου! Ἡ ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς ἀποτελεῖ τὴν γενέθλιο ἡμέρα τῆς Ἐκκλησίας μας. Στὴν παρουσία τοῦ Πνεύματος ὀφείλει τὴν ὕπαρξή Της. Αὐτὸ Τὴν ζωογονεῖ, Τὴν ἐνισχύει καὶ Τὴν μεταβάλλει σὲ ὁδὸ καὶ μέσον θεώσεως γιὰ τὸν καθέναν ἀπὸ ἐμᾶς. Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἐνίσχυσε τοὺς μάρτυρές Της στὴν ὀδύνη τους, φώτισε τοὺς Πατέρες Της στὸν πόλεμό τους κατὰ τῶν αἱρέσεων, μεταμόρφωσε ἁπλᾶ μέλη Της σὲ ἁγίους, ὅμοιους μὲ τὸν Θεό.
Εἶναι ἀποδέκτης ἀνεκτίμητων δωρεῶν ἡ Ἐκκλησία μας, ἀλλὰ καὶ δῶρο Θεοῦ γιὰ τὸν κόσμο. Μέσῳ τῶν Μυστηρίων Της, τὸ Πνεῦμα παραμένει διαρκῶς κοντά μας, ὅπως ὑποσχέθηκε ὁ Κύριός μας (Ἰω. 14,16). Μέσῳ τῆς ἐμπειρίας καὶ τῆς Χάριτος τῶν Ἁγίων της, μᾶς δείχνει τὸν δρόμο τῆς πνευματικῆς ζωῆς ποὺ ὁδηγεῖ πρὸς τὴν αἰωνιότητα. Μέσα στὴν ἀγκαλιά Της, ὅπου βρεθήκαμε κατὰ τὴν στιγμὴ τῆς Βαπτίσεώς μας, εἴμαστε ἤδη ἀποδέκτες τῶν δωρεῶν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ πολιτογραφημένοι πολῖτες τῆς οὐράνιας Βασιλείας.
Ἀδελφοί μου,
Ἡ Πεντηκοστὴ συνεχίζεται. Στὸν κόσμο αὐτόν, βιώνουμε συχνὰ τὴν αἴσθηση μιᾶς φαινομενικῆς ἀπουσίας τοῦ Θεοῦ. Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ὅμως, ὡς Παράκλητος, μᾶς παρηγορεῖ καὶ ἐνισχύει τὸν πόθο τῆς καρδιᾶς μας νὰ ζήσουμε μὲ τὸν Χριστὸ καὶ νὰ ἐπιζητοῦμε τὴν παρουσία Του. Ὅσο καταπολεμοῦμε τὰ πάθη μας, τόσο τὸ Ἅγιο Πνεῦμα μεταμορφώνει τὴν ὕπαρξή μας καὶ κάνει τὴν καρδιά μας νὰ φωνάζει πρὸς τὸν Θεὸ σὰν μικρὸ παιδί: «Ἀββᾶ, ὁ πατὴρ» (Ρώμ. 8:15), δηλαδὴ «Θεέ μου, ἀγαπημένε μου πατέρα!»
Ὅ,τι καλό, ὅ,τι ὄμορφο, ὅ,τι ἐλπιδοφόρο, ὅ,τι φωτεινὸ συμβαίνει μέσα μας ἀποτελεῖ δῶρο τοῦ Παναγίου Πνεύματος. Ἂς μετέχουμε μὲ πίστη καὶ θερμὴ καρδιὰ στὰ Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας, ἂς βαδίζουμε μὲ συνέπεια καὶ σταθερότητα τὸν δρόμο τῆς πνευματικῆς ζωῆς καὶ ἂς εἴμαστε βέβαιοι πὼς τίποτα δὲν θὰ βρεθεῖ ἱκανὸ νὰ ἀπομακρύνει ἀπὸ τὴν ψυχή μας τὴν ἐπουράνια χαρά, τὴν ὁποίαν μόνον Ἐκεῖνο, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, χαρίζει. Ἀμήν.
Μὲ ὅλη μου τὴν πατρικὴ ἀγάπη,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
