Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Παιδιά μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπημένα,
Ἕνας θεῖος ζῆλος ἱεραποστολῆς, ἕνα «πανηγύρι» πίστεως συνδέει σήμερα τὴν εὐαγγελικὴ μὲ τὴν ἀποστολικὴ περικοπή. Καὶ στὶς δύο περιπτώσεις τὸ κήρυγμα τοῦ νέου κόσμου ποὺ ἔφερε στὸν κόσμο ὁ Χριστὸς καὶ οἱ Ἀπόστολοι, σπᾶνε τὰ κοινωνικὰ καὶ θρησκευτικὰ στερεότυπα καὶ ἀνοίγονται πρὸς τήν Οἰκουμένη.
Ἡ Κυριακὴ αὐτὴ εἶναι ἀφιερωμένη στὴ Σαμαρείτιδα γυναῖκα. Οἱ δύο αὐτὲς ἰδιότητές της ἦταν ἀρκετὲς γιὰ νὰ τὴν ὠθήσουν στὸ περιθώριο. Καὶ οἱ ἀποδείξεις σὲ αὐτὸ βρίσκονται στοὺς στίχους τῆς σημερινῆς Εὐαγγελικῆς περικοπῆς, ἡ ὁποία ἀνήκει στὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιο. Στὸ στίχο 9, ἡ ἴδια ἡ Σαμαρείτιδα ἀπορεῖ, πῶς ὁ Κύριος, ὡς Ἰουδαῖος, ἀπευθύνεται πρὸς αὐτήν, ποὺ εἶναι ἀλλοεθνής. Ἡ ἴδια τοῦ θυμίζει τὸ μῖσος ἀνάμεσα σὲ Ἰουδαίους καὶ Σαμαρεῖτες. Καὶ στὸν στίχο 27, εἶναι οἱ μαθητὲς οἱ ὁποῖοι, καθὼς πλησιάζουν στὸ πηγάδι, δίπλα στὸ ὁποῖο ἔχει καθίσει ὁ Διδάσκαλός τους, ἀποροῦν πῶς καταδέχεται νὰ συνομιλεῖ μὲ μία γυναῖκα.
Ὑπάρχει ὅμως καὶ μιὰ τρίτη δυσκολία, πέρα ἀπὸ τὴν καταγωγὴ καὶ τὸ φῦλο της: Ἡ γυναῖκα αὐτὴ εἶναι ἁμαρτωλὴ καὶ ὁ Κύριος τὸ γνωρίζει. «Πέντε ἄνδρες, τῆς λέει, εἶχες μέχρι τώρα καὶ αὐτὸς ποὺ ἔχεις, ἄντρα σου δὲν εἶναι» (στ. 18) .
Καὶ ἐκείνη, ὁπωσδήποτε περιφρονημένη ἀπὸ τοὺς συμπατριῶτες της γιὰ τὴν ἁμαρτωλή ζωή της, ἀντὶ νὰ προσβληθεῖ, ἀντὶ νὰ ἀπολογηθεῖ, ἀντὶ νὰ ὀργιστεῖ ἀπὸ τὴν κριτικὴ ἑνὸς ἀλλοεθνοῦς, θαυμάζει καὶ δοξολογεῖ, λέγοντας στὸν συνομιλητή της πὼς Τὸν θεωρεῖ Προφήτη. Μὲ τὴν ἀγαθή της καρδιὰ διατυπώνει ἐρωτήματα βαθιὰ καὶ κυρίως τὴν ἐλπίδα πὼς κάποτε θὰ ἔρθει ἐκεῖνος, ὁ Μεσσίας, ποὺ θὰ δώσει ἀπαντήσεις σὲ ὅλα. Καὶ τότε, πρὸς αὐτὴν τὴν γυναῖκα, τὴν περιφρονημένη ἀπὸ Ἰουδαίους καὶ Σαμαρεῖτες, ἔρχεται ἡ ἀποκάλυψη τὴν ὁποία εἶχαν ἀξιωθεῖ μόνον οἱ μαθητὲς τοῦ Κυρίου μας: «Ὁ Μεσσίας ποὺ περιμένεις εἶμαι ἐγώ». (στ.26)
Ἀκοῦμε τὴν ἐξιστόρηση αὐτὴ σήμερα, ἀδελφοί μου, καὶ αἰσθανόμαστε τὸ φῶς τοῦ προσώπου τοῦ Χριστοῦ μας νὰ συντρίβει κάθε προκατάληψη, κάθε κοινωνικό, φυλετικὸ καὶ ἠθικὸ στερεότυπο καὶ νὰ ἀναζητᾷ μόνο ἕνα πρᾶγμα, μόνο μιὰ θύρα ἀνοιχτή, προκειμένου νὰ φτάσει στὸ βάθος τῆς ψυχῆς τοῦ κάθε ἀνθρώπου. Ἡ θύρα αὐτὴ εἶναι ἡ καθαρότητα τῆς καρδιᾶς καὶ ἡ ὁλοκληρωτικὴ πίστη. Τὰ δύο αὐτά, ἡ Σαμαρείτιδα, σήμερα, τὰ καταθέτει στὰ πόδια Του.
Ἕνα πρόσωπο μὲ τὰ ἴδια χαρακτηριστικὰ πρωταγωνιστεῖ σήμερα καὶ στὴν Ἀποστολικὴ περικοπή. Πρόκειται γιὰ τὸν Ἀπόστολο Βαρνάβα. Ἄνθρωπο ὁρμητικὸ καὶ δυναμικό, ὅπως ἀργότερα ἀποδείχτηκε ἀπὸ τὴν ἔντονη διαφωνία ποὺ εἶχε μὲ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο, μὲ τὸν ὁποῖον συνεργάστηκε στενὰ στὴν πρώτη ἀποστολική του περιοδεία. Ὅπως ὅλα δείχνουν, ὑπῆρξε ἕνας ἀπὸ τοὺς ἑβδομῆντα μαθητὲς ποὺ ἔστειλε ὁ Κύριος σὲ διάφορες περιοχὲς τῆς Ἰουδαίας γιὰ νὰ προετοιμάσουν τὸν ἐρχομό Του. Ἀργότερα, μαθαίνουμε πὼς ἦταν ἀπὸ τοὺς πρώτους ποὺ ἔδωσε τὴν περιουσία του στὸ κοινὸ ταμεῖο τῆς πρώτης Ἐκκλησίας στὰ Ἱεροσόλυμα (Πρ. 4:37). Ὑπῆρξε ἄνθρωπος καλοσύνης καὶ συμπόνιας, ὅπως φανερώνει καὶ τὸ ὄνομα ποὺ τοῦ ἔδωσαν οἱ ἀδελφοί του Χριστιανοί: «Βαρνάβας», ποὺ σημαίνει «υἱὸς παρηγοριᾶς» (Πρ. 4:36). Τί ὑπέροχο ὄνομα! Τί σπουδαῖος τίτλος τιμῆς, ποὺ θὰ ἔπρεπε νὰ ἀφορᾶ τὸν καθέναν ἀπὸ μᾶς!
Σὲ ἀνθρώπους σὰν τὴν Σαμαρείτιδα καὶ τὸν Ἀπόστολο Βαρνάβα ἐμπιστεύτηκε ὁ Κύριος τὴν διάδοση τοῦ λόγου Του. Ἀνθρώπους ἁγνούς, φλογεροὺς καὶ ἑτοίμους νὰ παρακάμψουν στερεότυπα καὶ προκαταλήψεις. Ἀνθρώπους τόσο διαφορετικούς, ποὺ ὅμως ἀπέδειξαν πώς, στὴν Ἐκκλησία ὁ καθένας βρίσκει τὴν θέση του καὶ ἀναλαμβάνει τὴν ἀποστολή του. Ὅταν ἡ Χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος βρεῖ ἀνταπόκριση σὲ τέτοιες καρδιές, τὰ ἀποτελέσματα εἶναι πάντα θαυμαστά. Αὐτὸ συνέβη καὶ στὴν Ἀντιόχεια. Παρὰ τὴν προκατάληψη ποὺ εἶχαν ἀκόμη καὶ ὁρισμένοι μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ, ὅπως ὁ Πέτρος, πώς, μόνον πρὸς τοὺς γνήσιους Ἑβραίους πρέπει νὰ ἀπευθύνεται τὸ κήρυγμα τοῦ Χριστοῦ, Ἑβραῖοι ποὺ μιλοῦσαν Ἑλληνικά, οἱ λεγόμενοι Ἑλληνιστές, συγκλονίστηκαν ἀπὸ τὸ χριστιανικὸ κήρυγμα καὶ ἔγιναν οἱ ἴδιοι μὲ τὴν σειρά τους ἱεραπόστολοι. Ἡ παρουσία τοῦ Ἀποστόλου Βαρνάβα, ὁ ὁποῖος ξεπέρασε τὰ θρησκευτικὰ στερεότυπα, ποὺ δυσκόλεψαν τὰ πρῶτα βήματα τῆς Ἐκκλησίας μας, πολλαπλασίασε τὴν δύναμη τοῦ κηρύγματος. Καὶ ἦταν ἐκεῖ, μακριὰ ἀπὸ τὸ θρησκευτικὸ κέντρο τῆς ἐποχῆς, στὴν Ἀντιόχεια τῆς Συρίας καὶ ὄχι στὰ Ἱεροσόλυμα, ὅπου γιὰ πρώτη φορὰ ἀκούστηκε τὸ ὄνομα «Χριστιανὸς» Πρ. 11:26).
Καὶ οἱ δύο σημερινὲς περικοπές, τόσο ἡ Εὐαγγελικὴ ὅσο καὶ ἡ Ἀποστολική, εἶναι πλημμυρισμένες ἀπὸ χαρά, ἐλπίδα, αἰσιοδοξία καὶ Ἀναστάσιμο Φῶς. Ἡ Σαμαρείτιδα μένει ἐκστατικὴ ἀπὸ τὶς ἀποκαλύψεις ποὺ δέχεται ἐκ μέρους τοῦ Χριστοῦ, ἐκεῖ, στὸ πηγάδι τοῦ Ἰακώβ, στὴν περιοχή τῆς Σαμάρειας. Γιὰ τὸν κόσμο, εἶναι μιὰ περιθωριοποιημένη. Ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ ὅμως τὴν μετατρέπει σὲ σκεῦος ἐκλογῆς. Γιὰ τὸν καινούργιο κόσμο τοῦ Θεοῦ, τὸ παρελθὸν καὶ ἡ καταγωγή της δὲν ἔχουν πλέον καμία σημασία. Τώρα πιὰ εἶναι μιὰ νέα πολίτης τῆς Βασιλείας ποὺ ἔχει δεχτεῖ τὴν ἐμπιστοσύνη τοῦ Θεοῦ καὶ γίνεται τὸ μέσον τῆς σωτηρίας γιὰ πλῆθος ἀνθρώπων.
Φῶς, χαρά, ἐλπίδα καὶ χάρη Πνεύματος Ἁγίου φέρνει καὶ ὁ Ἀπόστολος Βαρνάβας στὴν Ἀντιόχεια. Μένει καὶ ἐκεῖνος ἐκστατικὸς ἀπὸ τὴν δύναμη τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. Μὲ τὰ ἴδια του τὰ μάτια βλέπει τὴν νέα πραγματικότητα: Καμιὰ σημασία δὲν ἔχει τὸ φῦλο, καμιὰ σημασία δὲν ἔχει ἡ καταγωγή, καμιὰ σημασία δὲν ἔχει ἡ γλῶσσα. Ἕνας καινούργιος κόσμος γεννιέται, μέσα στὸν ὁποῖο ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, μὲ τὴν κοινὴ πίστη καὶ τὴν κοινὴ ἐλπίδα, γίνονται ἀδέλφια.
Ἀδελφοί μου,
Τὸ ἴδιο μήνυμα ἂς γεμίσει καὶ τὶς δικές μας καρδιές. Ὡς μέλη τῆς Ἐκκλησίας, εἴμαστε ἤδη πολῖτες αὐτοῦ τοῦ καινούργιου κόσμου ποὺ δὲν γνωρίζει φθορὰ καὶ θάνατο. Αὐτὸ ποὺ δεχτήκαμε μὲ τὸ βάπτισμα μας, ἂς ἀναλάβουμε νὰ τὸ διακηρύξουμε, μὲ τὸν λόγο καὶ τὶς πράξεις μας, στὸ σύγχρονο κόσμο. Τότε, ὑπῆρξε ἡ Σαμαρείτιδα, ποὺ μὲ τὸν ἁγνὸ ζῆλο της ἔγινε ἡ αἰτία, ἄνθρωποι ἀλλοεθνεῖς νὰ γνωρίσουν τὴν ἀλήθεια ποὺ περιφρόνησε ὁ περιούσιος λαὸς τῶν Ἰουδαίων. Τότε, ὑπῆρξε ὁ Βαρνάβας, ποὺ μὲ τὴν καλοσύνη καὶ τὸν ἐνθουσιασμό του, ἔγινε ἡ αἰτία, ἄνθρωποι ὅλων τῶν Ἐθνῶν, νὰ γίνουν πολῖτες ἑνὸς καινούργιου κόσμου. Σήμερα, ἐμεῖς, ἀναλαμβάνουμε τὴν ἴδια ἀποστολή: Νὰ γίνουμε κήρυκες καὶ μάρτυρες μιᾶς νέας κοινωνίας, ἑνὸς νέου κόσμου ποὺ εἶναι ἤδη παρών. Αὐτὸς ὁ νέος κόσμος εἶναι ἡ Ἐκκλησία, μέσα στὴν ὁποία, τὰ ἰδιαίτερα χαρίσματα τοῦ καθενός, μὲ τὴν Χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος, μεταμορφώνονται καὶ ἀκτινοβολοῦν τὴν δική Του παρουσία καὶ τὴν δική Του Ἀναστάσιμη νίκη.
Ἂς μᾶς ἀξιώνει ὁ Κύριος νὰ ἀντηχοῦμε μέχρι τέλους τῆς ζωῆς μας, τὴν δική Του φωνὴ σὲ ἕναν κόσμο ποὺ τὴν ἔχει τόσο ἀνάγκη!
Ἀμήν.
Μὲ ὅλη μου τὴν πατρικὴ ἀγάπη,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
