Ἀγαπητοί μου πατέρες καί ἀδελφοί,
Παιδιά μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπημένα,
Εἰσερχόμεθα σήμερα στό Τριώδιο. Ἐνώπιόν μας ἀνοίγεται μία πύλη, ἡ ὁποία μᾶς καλεῖ νά ἀκολουθήσουμε διαδρομή γεμάτη κατάνυξη, πνευματικές ἐμπειρίες, διαρκεῖς εὐκαιρίες συναντήσεως μέ τόν ἀληθινό μας ἑαυτό, πρόσκληση γιά ἀληθινή μετάνοια, μέ τελικό προορισμό τήν συνάντηση μέ τόν Ἀναστημένο Χριστό.
Ποιός εἶναι ἄραγε ὁ τρόπος γιά νά Τὀν πλησιάσει κανείς; Σέ τί εἴδους σχέση μᾶς καλεῖ ὁ Χριστός; Τί πρέπει νά γίνουμε, πῶς πρέπει νά διαμορφώσουμε τόν ἑαυτό μας, ὥστε νά ἀξιωθοῦμε τήν λυτρωτική παρουσία Του στήν ζωή μας;
Στά καίρια αὐτά ἐρωτήματα, ἔρχεται νά ἀπαντήσει τό σημερινό Εὐαγγέλιο. Ἡ παραβολή τοῦ Τελώνου καί τοῦ Φαρισαίου προειδοποιεῖ γιά τόν κίνδυνο νά πλανηθοῦμε, προβάλλοντας μέ ὑπερηφάνεια στόν Θεό τίς καλές μας πράξεις καί τήν ἐπιφανειακή μας εὐσέβεια. Παράλληλα, ἡ παραβολή αὐτή μᾶς ἀποκαλύπτει μέ τόν πιό κατηγορηματικό τρόπο πώς, ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, δικαιώνεται ὁ ταπεινός ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος διαρκῶς παλεύει μέ τέ πάθη του, ἀλλά δέν χάνει ποτέ τήν ἐλπίδα του στό θεῖο ἔλεος.
Ὑπάρχει ὅμως καί ἕνα ἀκόμη γεγονός στήν παραβολή, τό ὁποῖο τήν συνδέει μέ τό σημερινό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα: Ὁ φαρισαῖος, ὄχι μόνον ἐπιδεικνύεται ἀλαζονικά, ἀλλά χλευάζει περιφρονητικά τόν ταπεινό καί συντετριμμένο τελώνη. Αὐτός, ὁ δῆθεν εὐσεβής, ἀντιπροσωπεύει τόν κόσμο τῆς ὑποκρισίας, τόν κόσμο πού γνωρίζει νά ἐκτιμᾷ μόνον ὅ,τι φαίνεται, τόν κόσμο τῆς ἐξωτερικῆς ἐμφανίσεως καί τῶν τύπων, ὁ ὁποῖος, ἐπειδή ἀκριβῶς δέν γνωρίζει τήν συντριβή τῆς καρδιᾶς καί τήν ταπεινή πίστη πρός τόν Θεό, περιφρονεῖ καί περιθωριοποιεῖ κάθε γνήσιο πνευματικό ἄνθρωπο πού βαδίζει πρός τήν ἁγιότητα.
Σήμερα, ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, γράφει πρός τόν ἀγαπημένο του μαθητῆ καί πρῶτον Ἐπίσκοπο Ἐφέσου Τιμόθεο. Πρόκειται γιά ἕναν ἀπό ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι μοιράστηκαν μαζί του κινδύνους, ταλαιπωρίες καί ὑπῆρξαν αὐτόπτες μάρτυρες τοῦ πόνου καί τοῦ κόπου τῆς ἱεραποστολῆς τοῦ μεγάλου δασκάλου τους. Ὁ λόγος πού τοῦ ἀπευθύνει εἶναι λιτός καί σαφής: Τόν προειδοποιεῖ πώς ὁ ἵδιος ἀλλά καί οἱ Χριστιανοί τῶν ἑπομένων γενεῶν θἀ ὑποστούν σκληρούς διωγμούς. Ἀπό ποιούς, ἄραγε; Οἱ στίχοι πού προηγούνται τῆς σημερινῆς περικοπῆς, ἀπαντοῦν:
Ἀπό τούς ἐγωιστές καί τούς ἀλαζόνες, τούς σκληρόκαρδους καί τούς ἀσύδοτους, τούς ἀχάριστους καί τούς ἀσεβεῖς. Ἀνάμεσά τους, μάλιστα, περιλαμβάνει καί ὁρισμένους πού βρίσκονται μέσα στήν Ἐκκλησία, νέους φαρισαίους, οἱ ὁποῖοι, ὅπως ἀναφέρει στόν πέμπτο στίχο τοῦ τρίτου κεφαλαίου τῆς Ἐπιστολῆς, θά ἔχουν ἐξωτερική ἐμφάνιση εὐσεβείας, θά ἔχουν, ὅμως, ἀρνηθεῖ τήν ἀληθινή δύναμη τῆς γνήσιας πνευματικῆς ζωῆς. Καί μάλιστα, συστήνει στόν Τιμόθεο νά τούς ἀποφεύγει καί νά προστατεύει τό ποίμνιό του ἀπό αὐτούς, διότι, ὅπως γράφει, «τέτοιοι ἄνθρωποι εἰσέρχονται μέ δόλιο τρόπο στά σπίτια καί παρασύρουν τούς πνευματικά ἄπειρους καί ἀμαθεῖς σέ ζωή πλάνης καί ὑποκρισίας» (στ.6).
Ἐναντίον ἑνός τέτοιου κόσμου θά βρεθεῖ ἀντιμέτωπος ὁ Τιμόθεος ἀλλά καί ὅλοι, ὅσοι ζήσουν ἀληθινά μέ πνεῦμα Χριστοῦ καί ἀκολουθήσουν μέ συνέπεια τήν διδασκαλία τῶν Ἀποστόλων Του. Ὁ σημερινός ἀπόστολος, λοιπόν, ἀποτελεῖ προειδοποίηση πρός ὅλους μας γιά ἕναν ἀγώνα σκληρό καί μάλιστα, ἀγώνα μέ τρία μέτωπα:
Πρῶτα, ἐναντίον τῶν παθῶν πού φωλιάζουν στήν κάθε ψυχή καί ἀντιμετωπίζονται μόνο μέ ἕναν διαρκῆ καί συνεπῆ πνευματικό ἀγώνα.
∆εύτερον, ἐναντίον τοῦ πνεύματος τῆς ἀρνήσεως τοῦ Θεοῦ καί τοῦ δαιμονιώδους ἐγωισμοῦ πού, ἡμέρα μέ τήν ἡμέρα, διαποτίζουν ὅλο καί περισσότερο τόν σύγχρονο κόσμο.
Καί τέλος, ἐναντίον τῆς ἀλλοιώσεως τοῦ λόγου τοῦ Εὐαγγελίου, δηλαδή ἐναντίον τῶν αἱρέσεων, κυρίως ὅμως ἐναντίον τῆς ἀλλοιώσεως τῆς γνήσιας πνευματικῆς ζωῆς, ἐναντίον τοῦ καινούργιου τρόπου ζωῆς πού δίδαξε ὁ Χριστός καί μετέφερε στά πέρατα τῆς Οἰκουμένης ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. Ζωῆς γεμάτης ἀπό καρδιακή ταπείνωση, ἐπιείκεια πρός τόν ἀδελφό μας καί ἀγάπη πρός ὅλο τόν κόσμο.
Σέ αὐτούς, ὅμως, τούς σκληρούς στίχους περικλείεται καί ἡ παρηγοριά. Μήνυμα ἐλπίδος καί ἐνδυναμώσεως προσφέρει σήμερα ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στόν ἀγαπημένο του μαθητῆ, μήνυμα, τό ὁποῖο γλυκαίνει καί τίς δικές μας ψυχές. «Μήν φοβηθεῖς, τοῦ γράφει, ἀλλά μεῖνε σταθερός στήν ἀλήθεια πού δέν τήν ἄκουσες ἁπλῶς, ἀλλά τήν εἶδες νά ἐπιβεβαιώνεται μέ τά ἴδια σου τά μάτια» (στ.14).
Σέ τί ἀναφέρεται, ἀλήθεια, ὁ μεγάλος δάσκαλος καί Ἀπόστολος; Μήπως στά ὑπέροχα λόγια καί τήν χριστιανική διδασκαλία πού εἶναι βέβαιον πώς γέμισαν τήν ψυχή τοῦ Τιμόθεου; Ἤ, μήπως, στό συγκλονιστικό ὄραμα τῆς Δαμασκοῦ καί τίς ὑπερκόσμιες πνευματικές ἀναβάσεις, γιά τά ὁποῖα ὁπωσδήποτε ὁ Παῦλος θά τοῦ εἶχε μιλήσει; Βεβαίως καί ἀναφέρεται σέ αὐτά. Ἀλλά ὄχι μόνον! Ἡ μεγάλη πηγή τῆς ἐλπίδος, μέ τήν ὁποία προσπαθεῖ ὁ δάσκαλος νά συνδέσει τήν ψυχή τοῦ μαθητῆ του εἶναι ὁ Ἀναστημένος Χριστός, ὁ ὁποῖος ἐπανειλημμένως τόν ἔσωσε ἀπό τόν θάνατο καί διαρκῶς τόν ἐνδυνάμωνε ἐναντίον κάθε πειρασμοῦ (στ. 11).
Ὡς ἐγγύηση ἀξιοπιστίας γιά τόν ἅγιο Τιμόθεο δέν ἀποτελοῦν οἱ γλυκύτατοι λόγοι τοῦ Παύλου καί ἡ ἀναμφισβήτητη ρητορική του ἱκανότητα, ἀλλά οἱ κόποι καί οἱ πληγές του. Αὐτά τοῦ ἀφήνει ὡς πνευματική κληρονομιά καί αὐτά τόν καλεῖ νά φέρνει στήν μνήμη του, κάθε φορά πού ὁ πολυμέτωπος ἀγώνας θά ἀπειλεῖ τήν ἀντοχή καί τήν πίστη του.
Ἀδελφοί μου,
Τό κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου δέν ἀποτελεῖ κήρυγμα λόγων, γοητευτικῶν καί ἐντυπωσιακῶν συλλογισμῶν, ἀόριστων καί ψεύτικων ὑποσχέσεων. Ἀντίθετα, ἀποτελεῖ κήρυγμα ἀναμφισβήτητων γεγονότων, πρῶτα τῆς ζωῆς τοῦ Κυρίου μας καί κατόπιν ἐκείνων πού ἀκολούθησαν τόν δρόμο Του. Ἡ πορεία τῆς Ἐκκλησίας μέσα στόν κόσμο, ἀπό τότε πού ἱδρύθηκε μέχρι τήν ὥρα πού θά ἔρθει ὁ Κύριος Ἰησοῦς «ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ» (Μτθ. 25, 31) εἶναι ἕνας συνεχής καί ἀδιάκοπος ἀγώνας. Ἀγώνας, ὁ ὁποῖος, μέ τά κριτήρια τοῦ κόσμου, εἶναι μάταιος καί χαμένος, μέ τά κριτήρια, ὅμως, τοῦ Θεοῦ, εἶναι νικηφόρος καί ζωηφόρος. Τό αἷμα τῶν Μαρτύρων στά ἱπποδρόμια καί στίς φυλακές τῶν ἰσχυρών τῆς γῆς, ἀλλά καί ὁ πόνος τῶν μαρτύρων τῆς συνειδήσεως, πού μέ ὑπομονή καί καρτερία ἀντιστέκονται στόν ἀπατηλό καί θανατηφόρο πνεῦμα τοῦ κόσμου τούτου, ἀποτελοῦν τήν ἐλπίδα καί τῆς δικῆς μας ζωῆς.
Εἶναι ἀλήθεια πώς οἱ ἀλαζονικές ἐπιθέσεις τῶν ἐχθρῶν τῆς πίστεως καί τῆς ἀληθείας μοιάζουν συχνά ἀκαταμάχητες. Ὄντως, δέν ἀντιμετωπίζονται μέ ἀνθρώπινες δυνάμεις. Μέσα στήν Ἐκκλησία ὅμως, τήν Ἐκκλησία τῶν Ἁγίων, τῶν Μαρτύρων, τῶν Ὁμολογητών, τῶν πνευματικῶν ἀγωνιστῶν, ἰδιαιτέρως ὅμως καί ὑπεράνω ὅλων, μέσα στήν Ἐκκλησία τοῦ Ἀναστημένου Χριστοῦ, τό δηλητήριο τοῦ θανάτου δέν ἔχει ἰσχύ καί ἡ ζωή, κάθε στιγμή, θριαμβεύει. Οἱ πληγές τοῦ Σταυροῦ Του εἶναι τά τρόπαια τῆς δικῆς μας νίκης καί ἡ ζωντανή παρουσία Του ἀποτελεῖ τήν διαρκῆ ἐνίσχυση τοῦ ἀγώνα μας καί τό θεμέλιο τῆς ἀκράδαντης ἐλπίδος μας πρός τήν αἰώνια ζωή. Ἀμήν._
Μὲ ὅλη μου τὴνπατρικὴ ἀγάπη,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
