Ἀγαπητοί μου πατέρες καί ἀδελφοί,
Παιδιά μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπημένα,
Ἡ σημερινὴ ἀποστολικὴ περικοπή μᾶς ταξιδεύει γιὰ μία ἀκόμη φορά στὴν Κόρινθο, τὴν μεγάλη καὶ πλούσια αὐτὴ πόλη ποὺ ἀποτέλεσε, στὰ χρόνια τοῦ Χριστοῦ, μία μητρόπολη χλιδῆς καὶ ἕνα σταυροδρόμι θρησκειῶν καὶ φιλοσοφικῶν ρευμάτων. Τὴν πόλη αὐτή, ὁ ἀπόστολος Παῦλος τὴν φρόντισε πολύ, καθὼς γνώριζε πὼς ἡ νεοσύστατη Ἐκκλησία τῆς Κορίνθου θὰ εἶχε νὰ ἀντιμετωπίσει μεγάλους πειρασμούς. Τέτοιοι πειρασμοὶ ἦταν ἡ χαλαρότητα τῶν ἠθῶν ἀλλὰ καὶ ἡ πανσπερμία διαφόρων διδασκαλιῶν, οἱ ὁποῖες ἦταν βέβαιο πὼς διαρκῶς θὰ ἀπειλοῦσαν τὴν γνήσια πίστη τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν ἀποστόλων Του.
Ἐκτὸς ἀπ’ ὅλα αὐτά, ὁ μεγάλος ἀπόστολος γνώριζε πὼς καὶ ἐδῶ, οἱ Χριστιανοί, οἱ προερχόμενοι ἀπὸ τὴν ἑβραϊκὴ θρησκεία, αὐτοὺς ποὺ ὀνομάζουμε «Ἰουδαΐζοντες», θὰ συνέχιζαν νὰ ἐπιμένουν πὼς δὲν μπορεῖ κάποιος νὰ γίνει Χριστιανός, ἐὰν πρῶτα δὲν ἀσπαστεῖ τὸν ἰουδαϊκὸ νόμο. Τὴν ἄποψη αὐτή, ὁ ἀπόστολος Παῦλος θεωροῦσε ἐντελῶς ἀντίθετη μὲ τὴν οὐσία τῆς διδασκαλίας τοῦ Κυρίου μας.
Τό θέμα τῆς σημερινῆς ἀποστολικῆς περικοπῆς εἶναι ἡ ἐλεημοσύνη. Ἀφορμὴ γιὰ νὰ ἀναφερθεῖ ὁ ἅγιος ἀπόστολος στὸ θέμα αὐτὸ ἦταν οἱ μεγάλες ἀνάγκες ποὺ εἶχε ἡ Ἐκκλησία τῶν Ἱεροσολύμων. Πέραν ὅλων τῶν ἄλλων, ὁ Παῦλος φρόντιζε διαρκῶς νὰ ἀπευθύνεται πρὸς τὶς ἄλλες Ἐκκλησίες, ἰδιαίτερα πρὸς ἐκεῖνες ποὺ εἶχαν μεγαλύτερη οἰκονομικὴ ἄνεση, ὅπως ἡ Ἐκκλησία τῆς Κορίνθου, ὥστε νὰ ἐνισχύουν τοὺς φτωχοὺς ἀδελφοὺς στὰ Ἱεροσόλυμα.
Μὲ αὐτὴ τὴν ἀφορμή, ὁ Παῦλος βρίσκει τὴν εὐκαιρία νὰ τονίσει τὴν πολλή μεγάλη σημασία τῆς ἐλεημοσύνης. Στὴν ἀρχὴ τῆς περικοπῆς, μὲ τρόπο ἐπιγραμματικό, ὁ ἀπόστολος Παῦλος διδάσκει τοὺς Κορινθίους, ἀλλὰ καὶ κατ’ ἐπέκτασιν ὅλους ἐμᾶς, πώς, ἐκεῖνος ποὺ μὲ ἁπλοχεριὰ μοιράζεται τόν πλοῦτο του, μὲ τὴν ἴδια ἁπλοχεριὰ θὰ δεχθεῖ καὶ τὶς δωρεὲς τοῦ Θεοῦ: «Πρέπει νὰ ξέρετε», γράφει ὁ Παῦλος, «πώς, ὅποιος σπέρνει μὲ φειδώ, (δηλαδὴ μὲ τσιγγουνιά), θὰ ἔχει λίγη σοδειά· κι ὅποιος σπέρνει ἁπλόχερα, ἡ σοδειά του θὰ εἶναι ἄφθονη».
Μὰ τότε, ἴσως κάποιοι ἀναρωτηθεῖτε, ἀποτελεῖ ἄραγε ἡ ἐλεημοσύνη ὑπόθεση ἀνταλλαγῆς; Περιμένει ὁ Θεὸς τὴν δική μας ἐλεημοσύνη, προκειμένου νὰ ρυθμίσει τὶς δικές Του δωρεὲς πρὸς ἐμᾶς; Καὶ τί ἀξία θὰ εἶχε μία τέτοια ἐλεημοσύνη, ἂν δὲν γίνεται ἀπὸ ἀνιδιοτέλεια ἀλλὰ ἀπὸ τήν προσδοκία μιᾶς ἀνταποδόσεως ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ;
Ἀπάντηση στὴν εὔλογη αὐτὴ ἀμφιβολία μᾶς δίνει τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Λουκᾶ καὶ συγκεκριμένα, ἡ παραβολὴ τοῦ Σπορέα. Ὅπως, λοιπὸν ὁ καλὸς σπορέας σπέρνει τὸν σπόρο παντοῦ στὸ χωράφι του, ἔτσι καὶ οἱ δωρεὲς τοῦ Θεοῦ σπέρνονται ἀδιακρίτως στὸ ἔδαφος τῆς καρδιᾶς ὅλων, ἀνεξαιρέτως, τῶν ἀνθρώπων. Δὲν θὰ πάρουν ὅμως ὅλοι ἴδια ποσότητα καρποῦ! Γιατί, ἄραγε; Διότι, ὅπως ἡ καρποφορία τῆς σπορᾶς ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν κατάσταση τοῦ ἐδάφους στὸ ὁποῖο ἔπεσε, ἔτσι καὶ ἡ καρποφορία τῶν δωρεῶν τοῦ Θεοῦ ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν κατάσταση τῆς καρδιᾶς, ἡ ὁποία τὴν δέχτηκε.
Γιὰ τὸν ἀπόστολο Παῦλο, λοιπόν, ἡ ἐλεημοσύνη, πέρα ἀπὸ τὸ ὅτι στηρίζει τὸν φτωχό, ἀπελευθερώνει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὸν ἐγωισμὸ καὶ τὴν ἐξάρτησή του ἀπὸ τὰ ὑλικὰ ἀγαθά. Ἡ ἐλεημοσύνη μαλακώνει τὸ ἔδαφος τῆς ψυχῆς, ὥστε ὁ σπόρος τῶν δωρεῶν τοῦ Θεοῦ νὰ καρπίσει. Ὁ ἐλεήμων ἄνθρωπος μιμεῖται τὸν Δημιουργὸ Θεὸ τοῦ ἐλέους καὶ τῆς χάριτος καί, σταδιακά, ὁδηγεῖται πρὸς τὸ καθ’ ὁμοίωσιν μαζί Του.
Ἡ φιλεύσπλαχνη καρδιά, ἐλεύθερη πλέον ἀπὸ τὸν ἀτομισμὸ καὶ τὴν ἐγωπάθεια, προσφέρει χῶρο, ὥστε μέσα της νὰ κατοικήσει ὁ Θεός. Αὐτὴ ἀκριβῶς ἡ παρουσία ἀποτελεῖ πηγὴ ἄρρητης χαρᾶς, ἡ ὁποία συνοδεύει τὴν ἐλεημοσύνη. Τότε ἀκριβῶς, ἀποκαλύπτεται στὸν ἄνθρωπο ἡ ἐπουράνια πατρικὴ ἀγάπη.
«Ἱλαρὸν γὰρ δότην ἀγαπᾷ ὁ Θεός», διδάσκει ὁ Παῦλος. Δηλαδή, ἐκεῖνος ποὺ δίνει μὲ χαρά, αἰσθάνεται ὁλοζώντανη τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ.
Τὸ ὑπέροχο αὐτὸ χωρίο ἀποτελεῖ καὶ τὴν προστασία μας, διότι μᾶς ὑπενθυμίζει πὼς ἡ ἐλεημοσύνη εἶναι πιθανὸν νὰ προέρχεται ἀπὸ μία ψυχή, ἡ ὁποία εἶναι ἀκόμη μπλεγμένη στὰ πάθη. Ἕνας ἄνθρωπος ἐλεεῖ, κατὰ βάθος ὅμως μπορεῖ νὰ ἐπιδιώκει τὸν ἔπαινο τῶν ἀνθρώπων. Ἕνας ἄλλος ἄνθρωπος ἐλεεῖ, ἡ πράξη του ὅμως αὐτὴ μπορεῖ νὰ τὸν γεμίζει μὲ ὑπερηφάνεια καὶ ματαιοδοξία. Ἕνας ἄλλος ἄνθρωπος ἐλεεῖ, ἴσως, ὅμως, μόνο ἀπὸ θρησκευτικὸ καθῆκον καὶ τὴν ἀνάγκη νὰ κερδίσει τὴν εὔνοια τοῦ Θεοῦ. Μέσα του, ὅμως, ἡ ἀγάπη γιὰ τὰ ὑλικὰ πράγματα ποὺ ἀποχωρίζεται, τὸν γεμίζει λύπη.
Σὲ τέτοιες περιπτώσεις, ὁ ἄνθρωπος, ἔστω καὶ ἂν λέγεται «χριστιανός», ἐνεργεῖ ὡς Φαρισαῖος, ὁ ὁποῖος καταθέτει τὶς καλές του πράξεις καὶ ζητᾷ ἀπὸ τὸν Θεὸ τὴν ἀνταμοιβή του.
Πόσο ὅμως ἀπελευθερωτικὸς εἶναι ὁ λόγος τοῦ ἀποστόλου Παύλου: «Ὁ καθένας», λέει, «ἄς δώσει ὅ,τι τοῦ λέει ἡ καρδιὰ του χωρὶς νὰ στενοχωριέται ἤ νὰ ἐξαναγκάζεται».
Ἀδελφοί μου,
Ὁ κόσμος μας, ἡμέρα μὲ τὴν ἡμέρα, σφουγγίζει τὸ αἷμα τῶν πληγῶν του καὶ θρηνεῖ ἐπάνω σὲ ἐρείπια. Οἱ τραγῳδίες ποὺ καθημερινὰ φτάνουν στὶς ὀθόνες μας ἀποτελοῦν καρποὺς τῆς φιλαυτίας, τῆς σκληροκαρδίας καὶ τῆς προσκολλήσεως τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς στὶς μάταιες χαρὲς ποὺ προσφέρουν τὰ ὑλικὰ πράγματα. Βάλσαμο στὶς πληγὲς τοῦ κόσμου μποροῦν νὰ προσφέρουν μόνον ὑπάρξεις μεταμορφωμένες καὶ ἐξαγιασμένες.
Ἡ ἐλεημοσύνη, πέρα ἀπὸ τὴν πρακτική της ὠφέλεια, ἀποτελεῖ καὶ ἕνα κεφαλαιώδους σημασίας γύμνασμα τῆς καρδιᾶς μας, τὸ ὁποῖον εἶναι σὲ θέση νὰ μεταμορφώσει τὴν ὕπαρξή μας. Μὲ αὐτήν, ἀπελευθερωνόμαστε ἀπὸ τὴν ἀρρωστημένη προσκόλληση στὸν πλοῦτο, ἡ ὁποία εἶχε δηλητηριάσει καὶ τὴν ψυχὴ τοῦ ἄφρονα πλουσίου της παραβολῆς. Ἐκεῖνος, ὅσα κι ἂν εἶχε, τόσο καὶ γύρευε περισσότερα κι ὅσο πλούτιζε, τόσο ἀγωνιοῦσε καὶ φοβόταν μὴπως καὶ στερηθεῖ τὸν πλοῦτο του.
Σήμερα ὅμως, ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὁ τόσο πλουσιοπάροχα εὐεργετημένος ἀπὸ τὸν Ἐσταυρωμένο, ἔρχεται νὰ μᾶς καθησυχάσει καὶ νὰ μᾶς ἀναπαύσει μὲ λόγο ποὺ φτάνει ἕως τὰ βάθη τῆς καρδιᾶς μας: «Ὁ Θεός», γράφει στοὺς Κορινθίους, «ἔχει τὴ δύναμη νὰ σᾶς χορηγήσει πλουσιοπάροχα κάθε δωρεά, ὥστε νὰ εἶστε πάντοτε σὲ ὅλα τελείως αὐτάρκεις καὶ νὰ δίνετε μὲ τὸ παραπάνω γιὰ κάθε καλὸ σκοπό».
Ἡ ἐλεημοσύνη ἀποτελεῖ ἐντολὴ μεγάλη, ποὺ δὲν μποροῦμε καὶ δὲν πρέπει νὰ ἀγνοήσουμε, ἰδιαίτερα, μάλιστα, σὲ μιὰ ἐποχὴ σὰν τὴν δική μας, ἐποχὴ γεμάτη ἀδικία, ἀνισότητα καὶ πολὺ πόνο. Περισσότερο ὅμως ἀπὸ τὴν ἐλεημοσύνη τῶν ὑλικῶν πραγμάτων, ὁ κόσμος μας ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ ἱλαροὺς δότες ἀγάπης, αἰσιοδοξίας, ἐνθαρρύνσεως καὶ ἀγάπης. Τέτοιους χαρούμενους ἀνθρώπους, μόνο ἡ σχέση μὲ τὸν Χριστὸ μπορεῖ νὰ διαμορφώσει καὶ τέτοιοι ἄνθρωποι, μᾶς καλεῖ ὁ ἀπόστολος Παῦλος νὰ γίνουμε. Ἄνθρωποι πρωτοπόροι πρὸς τὴν δημιουργία ἑνὸς ἄλλου, ἀνθρωπινότερου καὶ πιὸ χαρούμενου κόσμου. Ἀμήν!
Μὲ ὅλη μου τὴν πατρικὴ ἀγάπη,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
