Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Παιδιά μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπημένα,
Ἡ σημερινὴ Κυριακὴ εἶναι ἀφιερωμένη στὴν μνήμη καὶ τὴν τιμὴ πάντων τῶν ἁγίων. Ὄχι μόνον ἐκείνων, τῶν ὁποίων τὰ ὀνόματα κατέγραψε ἡ συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀλλὰ καὶ ἑνὸς ἀμέτρητου πλήθους ἀνωνύμων ἁγίων, οἱ ὁποῖοι, ἂν καὶ γιὰ διάφορους λόγους, παρέμειναν ἀφανεῖς καὶ ἄγνωστοι, βρίσκονται καταγεγραμμένοι ὡς πολῖτες τῆς Οὐρανίου Βασιλείας. Δὲν μένουν ὅμως μακριά μας. Ἀνώνυμοι καὶ ἐπώνυμοι ἅγιοι, παλαιοὶ καὶ σύγχρονοι, σὰν νέφος, ὅπως ἀναφέρει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος (Ἑβρ. 12,1), μᾶς σκεπάζουν διαρκῶς μὲ τὴν Χάρη τους καὶ ἐνισχύουν τὸν καθένα μας στὸν προσωπικό του ἀγῶνα.
Κάθε φορὰ ποὺ βρισκόμαστε μέσα στοὺς Ἱεροὺς Ναούς μας, οἱ μορφὲς τους βρίσκονται γύρω μας, δίπλα μας, γιὰ νὰ μᾶς θυμίζουν πὼς ἡ ἁγιότητα δὲν ἀφορᾷ κάποιους ὑπερανθρώπους ἢ κάποιους ἐπίγειους ἀγγέλους ἀλλὰ ἀνθρώπους σὰν κι ἐμᾶς. Ἡ παρουσία τους δὲν ἀποτελεῖ μόνον ἔνδειξη τῆς ἀγάπης καὶ τῆς Χάρης τους, ἀλλὰ πρόσκληση καὶ ἐνθάρρυνση πρὸς ὅλους μας, ὥστε νὰ ἀκολουθήσουμε τὸ παράδειγμά τους καὶ νὰ βρεθοῦμε συμπολῖτες τους στὴν Ἄνω Ἱερουσαλήμ. Ἰδιαίτερα ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες, ἀνήκουμε σὲ ἕναν λαὸ ποὺ αἰσθάνεται βαθύτατο σεβασμὸ πρὸς τοὺς ἁγίους καὶ τὸν ἐκφράζει μὲ ποικίλους τρόπους. Ἑκατοντάδες τάματα εἶναι ἀφιερωμένα στὴν Χάρη τους καὶ σὲ κάθε τόπο, πάμπολλες ἐκδηλώσεις, ἤθη καὶ ἔθιμα πραγματοποιοῦνται ἐξ ἀφορμῆς τῆς μνήμης τους Ὅπως, ὅμως, ἀναφέρει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ἀληθινὴ τιμὴ πρὸς τοὺς ἁγίους ἀποτελεῖ ἡ μίμηση τῆς ζωῆς τους. Πίσω ἀπὸ κάθε συναξάρι, πίσω ἀπὸ κάθε διδασκαλία, πίσω ἀπὸ κάθε θαῦμα τῶν ἁγίων μας κρύβεται κάτι κοινό: Ἡ πρόσκληση νὰ τοὺς μοιάσουμε καὶ νὰ διαμορφώσουμε τὴν καθημερινότητά μας σύμφωνα μὲ τὸ δικό τους ἦθος, τὴν δική τους πίστη καὶ τὴν δική τους ἀγάπη.
Εἶναι ἄραγε αὐτὸ κατορθωτό; Μήπως εἶναι δύσκολη καὶ πέραν τῶν ἀνθρωπίνων δυνάμεων ἡ ἁγιότητα; Ὄχι, ἀδελφοί μου. Καὶ ἐπιτρέψτε μου, ὡς ἀπόδειξη, νὰ σᾶς ὑπενθυμίσω μία θεμελιώδη ἀλήθεια τῆς πίστεώς μας, ἡ ὁποία ἀποδεικνύει περίτρανα πὼς ἡ ἁγιότητα ἀφορᾷ ὅλους μας:
Ὁ ἄνθρωπος πλάστηκε «κατ΄ εἰκόνα καὶ ὁμοίωση». Αὐτὸ σημαίνει πὼς διαθέτει ὅλες τὶς προδιαγραφὲς ποὺ τὸν καθιστοῦν κατὰ χάριν συγγενῆ τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν ὠθοῦν διαρκῶς νὰ ἑνωθεῖ μαζί Του. Ἅγιος εἶναι ὁ ἑνωμένος μὲ τὸν Θεὸ ἄνθρωπος. Ἡ ἐπιθυμία γιὰ ἁγιότητα βρίσκεται μέσα στὴν ἀνθρώπινη φύση. Ἡ ἁγιότητα εἶναι ἡ φυσικὴ κατάσταση ὅλων μας, ἀρκεῖ νὰ ξεπεράσουμε τὶς δυσκολίες, τὶς ὁποῖες προκάλεσε στὴν ἀνθρώπινη ὕπαρξη ἡ πτώση τῶν πρωτοπλάστων καὶ οἱ ὁποῖες τὸν ἐμποδίζουν νὰ ἐκπληρώσει τὸν προορισμό του.
Πῶς μποροῦμε νὰ ὑπερβοῦμε αὐτὲς τὶς δυσκολίες; Τὴν ἀπάντηση μᾶς δίνει ὁ τρόπος ζωῆς τῶν ἁγίων, ὁ ὁποῖος ἔχει τρία βασικὰ χαρακτηριστικά:
Τὸ πρῶτο εἶναι πώς, ὅλοι ἀνεξαιρέτως οἱ ἅγιοι ἐγκαθιστοῦν στὸν θρόνο τῆς καρδιᾶς τους τὸν Χριστό. Πρὸς Ἐκεῖνον κατευθύνουν ὅλη τους τὴν ἀγάπη, ὅλη τους τὴν ἀφοσίωση καὶ ὅλη τους τὴν ἐμπιστοσύνη. Ἡ κάθε τους πράξη ἔχει ἕναν καὶ μοναδικὸ στόχο: Νὰ μὴν ἀποκλίνουν οὔτε στὸ ἐλάχιστο ἀπὸ τὸ θέλημά Του. Ζοῦν γιὰ τὸν Χριστό. Δὲν προσκολλῶνται στὰ ὑλικὰ ἀγαθά. Δὲν θεοποιοῦν τὸν ἑαυτό τους. Δὲν ἐνδιαφέρονται γιὰ τὸν ἔπαινο τῶν ἀνθρώπων. Τὸ μόνο ποὺ τοὺς ἐνδιαφέρει εἶναι ὁ ἔπαινος τοῦ Θεανθρώπου.
Ἕνα δεύτερο χαρακτηριστικό του τρόπου ζωῆς τῶν ἁγίων εἶναι ἡ ἐπίγνωση πώς, μέσα στὸν κάθε ἄνθρωπο ἐλλοχεύουν δυνάμεις ποὺ προσπαθοῦν νὰ τὸν ἀπομακρύνουν ἀπὸ τὸν Θεό. Πόσο ξεκάθαρα μᾶς περιγράφει τὴν κατάσταση αὐτὴ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στὴν πρὸς Ρωμαίους ἐπιστολή του: «Ἐσωτερικὰ συμφωνῶ καὶ χαίρομαι μὲ ὅσα λέει ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ. Διαπιστώνω ὅμως πὼς ἡ πράξη μου ἀκολουθεῖ ἕναν ἄλλο νόμο, ποὺ ἀντιστρατεύεται τὸν νόμο μὲ τὸν ὁποῖο συμφωνεῖ ἡ συνείδησή μου: Εἶναι ὁ νόμος τῆς ἁμαρτίας ποὺ κυριαρχεῖ στὴν ὕπαρξή μου καὶ μὲ κάνει αἰχμάλωτό της» (7, 22-23). Οὐσιαστικά, ὁ μέγας Ἀπόστολος μιλᾷ γιὰ τὰ πάθη τοῦ ἀνθρώπου, τὰ ὁποῖα οἱ ἅγιοι ἀντιμετωπίζουν καθημερινὰ μὲ τὴν προσευχὴ καὶ τὴν πνευματικὴ ἄσκηση.
Ὑπάρχει ὅμως καὶ ἕνα τρίτο πολὺ σημαντικὸ χαρακτηριστικό. Ἡ ἁγιότητα δὲν ἀποτελεῖ κατόρθωμα τοῦ ἀνθρώπου ἀλλὰ δωρεὰ τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἅγιος ἀγαπᾷ τὸν Θεὸ καὶ ἐφαρμόζει τὸ θέλημά Του, γνωρίζει, ὅμως, πὼς ἡ μόνη δύναμη ποὺ μπορεῖ νὰ τὸν ἐλευθερώσει ἀπὸ τὴν ἁμαρτία εἶναι ἡ Χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος. Γιὰ τὸν λόγο αὐτό, δὲν ὑπάρχει ἁγιότητα ἐκτὸς τῆς Ἐκκλησίας. Μόνον μὲ τὴν μυστηριακὴ ζωὴ ὁ ἐγωπαθὴς ἄνθρωπος μεταμορφώνεται σταδιακὰ σὲ ἄνθρωπο ἀγάπης καὶ ἐπιτυγχάνει τὴν ὁμοίωσή του μὲ τὸν πανάγιο Θεό.
Αὐτὰ τὰ τρία, δηλαδή, ἡ βαθιὰ πίστη στὸν Χριστό, ὁ καθημερινὸς ἀγῶνας κατὰ τῶν παθῶν καὶ ἡ διαρκῆς ἐπαφὴ μὲ τὰ μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας, συναποτελοῦν τὸν δρόμο τῆς μιμήσεως τῶν ἁγίων καὶ ἀπευθύνονται πρὸς ὅλους μας.
Εἶναι ἀπαραίτητο νὰ κατανοήσουμε πὼς οἱ δρόμοι πρὸς τὴν ἁγιότητα εἶναι τόσοι, ὅσοι καὶ οἱ ἄνθρωποι. Τὰ χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐπιμερίζονται πρὸς ὅλους τούς ἀνθρώπους καὶ διαμορφώνουν τὰ ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά τῆς προσωπικότητος τοῦ καθενός. Ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ εἴμαστε ὅλοι διαφορετικοὶ ἀλλὰ, ἐξίσου, πολύτιμοι. Ὅλους μᾶς περιμένει ὁ Θεὸς καὶ ὅλοι μποροῦμε νὰ Τὸν προσεγγίσουμε, ἀρκεῖ νὰ τὸ ἐπιθυμήσουμε βαθιὰ καὶ νὰ ἐνισχύσουμε τὴν σχέση μας μὲ Ἐκεῖνον μέσῳ τῆς Ἐκκλησίας Του.
Ὁ δρόμος τῆς προσωπικῆς μας ἁγιότητας βρίσκεται κάθε στιγμὴ ἀνοικτὸς μπροστά μας. Κάθε φορὰ ποὺ ἀπαρνιόμαστε τὸ ἀτομικό μας θέλημα, προκειμένου νὰ στηρίξουμε τὸν συνάνθρωπό μας, κάθε φορὰ ποὺ ἀντιμετωπίζουμε τὶς ἀντιξοότητες τῆς ζωῆς μὲ ἐμπιστοσύνη πρὸς τὸν Θεό, κάθε φορὰ ποὺ παραμένουμε σταθεροὶ στὸ θέλημά Του, ἔστω κι ἂν ὁ κόσμος θέλει νὰ μᾶς παρασύρει στὸ πνεῦμα τῆς πλάνης καὶ τῆς φιλαυτίας, κάθε φορά, πού, μέσῳ τῆς προσευχῆς, στρέφουμε τὸν νοῦ καὶ τὴν καρδιά μας πρὸς τὸν οὐράνιο Πατέρα μας, βαδίζουμε τὸν ἴδιο δρόμο ποὺ βάδισαν καὶ συνεχίζουν νὰ βαδίζουν οἱ ἅγιοι Πάντες.
Καὶ κάτι ἀκόμη: Σὲ μία ἐποχή, ὅπου τὰ πρότυπα τῶν νέων ἀνθρώπων ἔχουν ταυτιστεῖ μὲ τὴν ἐπιτυχία, τὴν ἀναγνωρισιμότητα καὶ τὸν καταναλωτισμό, μοναδικὸ πρότυπο ποὺ μπορεῖ νὰ ἐπηρεάσει τὶς νεανικὲς ψυχὲς εἶναι ἡ ἴδια ἡ ζωή μας. Γιὰ τὴν Ἐκκλησία, πέρα ἀπὸ τὴν πειθὼ τῶν λόγων, τὴν ἰσχυρότερη δύναμη εἶχε πάντα ἡ πειθὼ τοῦ ζωντανοῦ παραδείγματος. Καὶ ὅπως στὴν σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή, ὁ Χριστὸς ἀποστέλλει τούς Μαθητές του νά θεραπεύσουν καὶ νὰ ἐμπνεύσουν, ἄς γίνουμε καὶ ἐμεῖς πηγὴ ἐμπνεύσεως γιὰ τὰ παιδιά μας, τὰ ὁποῖα ἀναζητοῦν ἀσφαλῆ δρόμο πρὸς τὴν χαρὰ καὶ τὴν ἐλπίδα.
Σὲ τέτοιον δρόμο ἄς μᾶς ἀξιώνει ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ νὰ βαδίζουμε γιὰ ὅλη μας τὴν ζωή, ὥστε νὰ ἐνταχθοῦμε καὶ ἐμεῖς στὸ ὑπέρλαμπρο νέφος πάντων τῶν Ἁγίων, ποὺ σήμερα τιμοῦμε. Ἀμήν.
Μὲ ὅλη μου τὴν πατρικὴ ἀγάπη,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
