Ἀγαπητοί μου πατέρες καί ἀδελφοί,
Παιδιά μου ἐν Κυρίω ἀγαπημένα,
Ἀνήκουμε στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ ἐγκαινιάστηκε κατὰ τὴν ὥρα τοῦ βαπτίσματός μας καὶ ἐπιβεβαιώνεται καθημερινὰ μὲ τὴν πίστη μας καὶ τὸν προσωπικὸ μας πνευματικὸ ἀγῶνα, προκειμένου νὰ ἐναρμονίσουμε τὴ ζωή μας μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ.
Ἀλήθεια ὅμως! Ποιὸς εἶναι ἀληθινὰ ὁ Χριστὸς καὶ ποιὸς εἶναι ὁ πραγματικὸς σκοπὸς τοῦ ἐρχομοῦ Του στὴ γῆ; Ἡ σημερινὴ περικοπή τοῦ Ἱεροῦ Εὐαγγελίου ὅπως τὴν ἀκούσαμε κατὰ τὴν διάρκεια τῆς Θείας Λειτουργίας, εἶναι μικρὴ σὲ ἔκταση, περιέχει ὅμως θεμελιώδεις θεολογικὲς ἀπαντήσεις στὰ ἐρωτήματα αὐτά, οἱ ὁποῖες διαφοροποιοῦν ἐντελῶς τὸ πρόσωπο καὶ τὴν ἀποστολὴ τοῦ Χριστοῦ μας ἀπὸ τὸ πνεῦμα καὶ τὴ νοοτροπία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἀλλὰ καὶ πολλῶν σημερινῶν συνανθρώπων μας, οἱ ὁποῖοι ρυθμίζουν τὴ ζωή τους μὲ βάση μία διαστρεβλωμένη εἰκόνα τοῦ Θεοῦ.
Ὅσα ἀκούσαμε σήμερα ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο ἀποτελοῦν ἀπόσπασμα ἀπὸ τὴν συνομιλία τοῦ Κυρίου μας μὲ τὸν Νικόδημο. Ποιὸς ἦταν ὅμως ὁ Νικόδημος; Ὅπως ἀναφέρει ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης στὴν ἀρχὴ τοῦ τρίτου κεφαλαίου στὸ ὁποῖο ἀνήκει ἡ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή, ὁ Νικόδημος ἦταν Φαρισαῖος, ἀνῆκε δηλαδὴ στοὺς φανατικότερους ἐκπροσώπους τοῦ ἑβραϊκοῦ λαοῦ, μὲ τὶς πλέον ἀπόλυτες θέσεις σχετικὰ μὲ τὸν ἀναμενόμενο μεσσία καὶ τὸν ἐγκόσμιο θρίαμβό Του. Οἱ πεποιθήσεις αὐτὲς ἦταν ἡ αἰτία ὥστε οἱ Φαρισαῖοι νὰ ἀποτελοῦν τοὺς φανατικότερους ἐχθρούς τοῦ Κυρίου καὶ ἀργότερα τῆς Ἐκκλησίας.
Ὁ Νικόδημος ὅμως, ἂν καὶ Φαρισαῖος, ἀναζητᾷ τὴν ἀλήθεια. Ἐπισκέπτεται τὸν Κύριο μὲ ἀληθινὸ ἐνδιαφέρον. Δὲν ὑποκρίνεται. Δὲν ἐπιθυμεῖ νὰ Τὸν παγιδεύσει, ὅπως ἔκαναν συχνὰ οἱ ὅμοιοί του. Ἀναγνωρίζει τὸν Χριστὸ ὡς ἄνθρωπο τοῦ Θεοῦ, ἀποδεχόμενος τὰ θαύματά Του, σὲ μερικὰ ἀπὸ τὰ ὁποῖα μπορεῖ νὰ ἦταν καὶ αὐτόπτης μάρτυρας.
Ὁ Χριστὸς γνωρίζει πὼς ὁ Νικόδημος εἶναι ἀκόμη ἐγκλωβισμένος στὴν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ ποὺ εἶχε ὁ λαὸς τοῦ Ἰσραήλ. Ἑνὸς Θεοῦ δυνάμεως, ὁ ὁποῖος θὰ κρίνει τοὺς εἰδωλολάτρες καὶ θὰ συντρίψει τοὺς ξένους κατακτητές. Ἡ καλὴ προαίρεση τοῦ Νικοδήμου λοιπὸν τὸν καθιστᾶ ἕτοιμο νὰ δεχθεῖ τὴν ἀποκάλυψη τοῦ ἀληθινοῦ τρόπου μὲ τὸν ὁποῖον ἐνεργεῖ ὁ Θεός, ἀλλὰ καὶ τὸν ἀληθινὸ σκοπὸ τῆς ἐνανθρωπήσεώς Του. Καὶ ποιὸς εἶναι Ἐκεῖνος ποῦ γνωρίζει ὅλα αὐτὰ καλύτερα ἀπὸ τὸν καθένα; Ποιὸς ἄλλος ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Χριστό, τὸν Υἱὸ καὶ Λόγο τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος «κατέβηκε ἀπὸ τὸν οὐρανὸ καὶ ποὺ ἀνήκει στὸν οὐρανό», ὅπως μᾶς ἀναφέρει ὁ 13ος στίχος. Ἰδοὺ λοιπὸν ἡ πρώτη ἀποκάλυψη τῆς περικοπῆς: Ὁ Χριστὸς δὲν εἶναι ἁπλῶς ἕνας ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς ποὺ ἔγινε ἄνθρωπος. Μόνον αὐτὸς μπορεῖ νὰ βεβαιώσει μία δεύτερη ἀποκάλυψη: Πὼς ὁ Θεὸς εἶναι ἀγάπη καὶ πὼς μόνον ἡ ἀγάπη ὁδηγεῖ στὴν αἰώνια ζωή.
Ἀποκομμένος ὅμως ἀπὸ τὸν οὐρανό, ὁ ἀποστάτης ἄνθρωπος, ἀντικατέστησε στὴν ψυχὴ του τὸν Θεὸ μὲ τὸν ἑαυτό του. Τὴν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ ἀλλοίωσε ἡ δαιμονικὴ ὑπερηφάνεια, τὸ «Γενικὸ Ἐπιτελεῖο τῶν παθῶν», ὅπως τὴ χαρακτηρίζει ὁ ἅγιος Παΐσιος. Ἀντὶ τῆς ἀγάπης ποὺ ποτὲ δὲν καυχιέται καὶ ὅλα τὰ συγχωρεῖ, ὅπως μᾶς ἀναφέρει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στὴν πρώτη πρὸς Κορινθίους ἐπιστολή του, τὴν ἀνθρώπινη ψυχὴ κατέκλυσε ὁ ἐγωισμός, μεταβάλλοντας τὸν ἄνθρωπο σὲ δικαστή τῶν πάντων. Ὁ ἄνθρωπος ἔμαθε νὰ ἐντοπίζει διαρκῶς τὸ λάθος τοῦ ἄλλου, νὰ τὸν κρίνει καὶ νὰ τὸν καταδικάζει. Ὁ πεσμένος ἄνθρωπος ξέχασε νὰ ἀγαπᾷ καὶ ἐπιδόθηκε σὲ ἕνα ἀνηλεὲς ἄθλημα κατάκρισης καὶ καταδίκης τοῦ ἀδελφοῦ του. Ὅπως φαίνεται καὶ στὴν περίπτωση τῶν Φαρισαίων, ἡ ὑπερηφάνεια εἶναι σὲ θέση νὰ μετατρέψει ἀκόμη καὶ τὴν πίστη σὲ πηγὴ ἀλαζονείας καὶ ἀπόρριψης τοῦ συνανθρώπου μας. Χωρὶς ζωντανὴ σχέση μὲ τὸν ἀληθινὸ Θεό, ἡ πίστη γίνεται ἀπάνθρωπη καὶ στὴν οὐσία ἀντίθεη.
Αὐτὴ τὴ ζωντανὴ σχέση ἦρθε νὰ ἀποκαταστήσει ὁ Χριστὸς στὴ γῆ. Ἡ σημερινὴ περικοπή ἀποτελεῖ πρόσκληση ἕνωσης μὲ τὸ Θεὸ τῆς ἀγάπης, ὥστε νὰ γίνουμε καὶ ἐμεῖς ἄνθρωποι ἀγάπης. Μέσα στὴν Ἐκκλησία μαθαίνουμε ξανὰ πόσο ἀγάπησε ὁ Θεὸς ἀκόμη καὶ αὐτόν, τὸν πεσμένο, τὸν τραυματισμένο, τὸν μιαρὸ ἄνθρωπο, ὥστε, ὅπως ἀκούσαμε στὸν 15ο στίχο, «παρέδωσε στὸ θάνατο τὸ μονογενῆ του Υἱό, γιὰ νὰ μὴ χαθεῖ ὅποιος πιστεύει σ’ αὐτὸν ἀλλὰ νὰ ἔχει ζωὴ αἰώνια».
Ἰδοὺ τὸ σκάνδαλο καὶ ἡ αἰτία τοῦ μένους τῶν Φαρισαίων: Ἐνῷ ἀνέμεναν Μεσσία ἐνὸς ἔθνους, θριαμβευτὴ καὶ τιμωρὸ τῶν ἀλλοφύλων, ἀλλὰ καὶ τοῦ κάθε ἁμαρτωλοῦ, στὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, ἀποκαλύπτεται ἕνα Θεὸς ποὺ δὲν ἐπιθυμεῖ τὴν καταδίκη, ἀλλὰ τὴν σωτηρία ὅλων τῶν ἀνθρώπων. Ἰδοὺ ὅμως καὶ τὸ σκάνδαλο ἐκείνων ποὺ ἐπιμένουν καὶ στὶς μέρες μας νὰ βλέπουν τὸν Θεὸ ὡς δικαστή καὶ τιμωρό: Ἐνῷ πιστεύουν στὸ σχέδιο τῆς ἀγάπης Του, ἀναλαμβάνουν ἐν ὀνόματί του, νὰ ἀνακαλύπτουν ὑπαρκτὲς ἡ καὶ ἀνύπαρκτες ἁμαρτίες, κατακεραυνώνοντας συνανθρώπους τους μὲ ἀπάνθρωπη σκληροκαρδία.
Ἀδελφοί μου,
Σκοπὸς τὸ Θεοῦ εἶναι μας κάνει ὁμοίους Του. Ὅμοίους Του στὴ συγχώρεση, ὁμοίους Του στὴν ἐπιείκεια, ὁμοίους Του στὴν ἀγάπη. Κάθε χριστιανὸς ἀποτελεῖ τὴν ζωντανὴ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ στὸν κόσμο καὶ ὁ κόσμος, ὁ ταλαιπωρημένος καὶ ἀπελπισμένος, ἀναζητᾷ στὸ πρόσωπο τοῦ κάθε χριστιανοῦ τὸν ἀληθινὸ Θεὸ τῆς ἀγάπης. Ὅποιος βιώνει τὴν ζωντανὴ σχέση μὲ τὸν Χριστό, ἀκούει τὴ φωνὴ τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος «πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι καὶ εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν», ὅπως ἀναφέρει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὴν πρώτη ἐπιστολὴ του πρὸς τὸν Τιμόθεο. Ὅποιος ἔχει ἀποδεχθεῖ τὴν ἀναγέννηση ποὺ προσφέρει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, μέσῳ τῶν Μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας μας, ἔχει ἐγκαταλείψει τὸν σκληρόκαρδο πεσμένο ἑαυτό του καὶ ἀπολαμβάνει τὴν χαρὰ τῆς ἀποκατάστασης τῆς αὐθεντικῆς του φύσης. Ὅποιος ἔχει μεθύσει ἀπὸ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, μεταβάλλεται σὲ πηγὴ ἐπιείκειας καὶ ἀγάπης γιὰ τὸν διπλανό του.
Τὸ μήνυμα τῆς σημερινῆς περικοπῆς εἶναι ἁπλό, μεγαλειῶδες, χαρμόσυνο καὶ λυτρωτικό: Σκοπὸς τοῦ ἐρχομοῦ τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ στὴ γῆ δὲν εἶναι ἡ καταδίκη ἀλλὰ ἡ σωτηρία ὅλου τοῦ κόσμου. Ὅποιος θέλει νὰ μετρήσει τὴν πίστη του στὸν ἀληθινὸ Θεό, ἄς κρίνει ὁ ἴδιος τὴ στάση τοῦ ἀπέναντι στὸν ἀδελφό του καί, ἀνάλογα μὲ τὴν αὐστηρότητα ἤ τὴν ἀγάπη του, ἄς κατατάξει τὸν ἑαυτὸ του μεταξὺ τῶν ἀμείλικτων Φαρισαίων ἤ τῶν ἀναγεννημένων τέκνων τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος δὲν μᾶς θέλει κριτὲς ἀλλὰ συμμέτοχους στὸ ἔργο τῆς σωτηρίας τὸ κόσμου.
Ἄς ἐνισχύσουμε λοιπὸν ἀδελφοί μου τοὺς δεσμούς μας μὲ τὸν ἀληθινὸ Θεὸ τῆς ἀγάπης, ἄς βαδίσουμε μὲ ζῆλο, ἀλλὰ καὶ ταπεινοφροσύνη τὴν πνευματικὴ ὁδὸ τῶν Πατέρων μας ποὺ ὁδηγεῖ πρὸς Ἐκεῖνον καὶ ἄς μεταβληθοῦμε σὲ πηγὴ ἀγάπης πρὸς ὅλους. Ἀμήν!
Μὲ ὅλη μου τὴν πατρικὴ ἀγάπη,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
