Ἀγαπητοί μου πατέρες καί ἀδελφοί,
Παιδιά μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπημένα,
Εἶναι βέβαιον πὼς ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, πέρα ἀπὸ τὴν βαθιὰ γνώση τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου, ποὺ τοῦ ἐξασφάλισε ἡ ἑβραϊκὴ ἀνατροφή του, εἶχε γνωρίσει καὶ τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ φιλοσοφία, ποὺ τοῦ ἐξασφάλισε ἡ εὐγενικὴ καταγωγή του. Δὲν μπορεῖ λοιπὸν παρὰ νὰ γνώριζε ἀπὸ τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ μυθολογία τὴν Ἔριδα, τὴν θεὰ τῆς διχόνοιας, τῆς φιλονικίας καὶ τοῦ ἀνταγωνισμοῦ, δηλαδὴ αὐτὲς τὶς καταστάσεις, οἱ ὁποῖες χαρακτηρίζουν διαχρονικὰ ὅλες τὶς ἀνθρώπινες κοινωνίες καὶ σπέρνουν στὴν ἀνθρώπινη ἱστορία, μέχρι σήμερα, τὰ δεινὰ τοῦ πολέμου.
Τὴν σύγκρουση καὶ τὸν ἀνταγωνισμὸ βίωσε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος καὶ μέσα στὸ χῶρο τῆς πρώτης Ἐκκλησίας. Πρὶν καλὰ καλὰ βαθύνουν οἱ ρίζες τοῦ Εὐαγγελίου στὸν κόσμο, οἱ Χριστιανοὶ ποὺ προέρχονται ἀπὸ τοὺς Ἑβραίους καὶ οἱ Χριστιανοὶ ποὺ προέρχονταν ἀπὸ τοὺς εἰδωλολάτρες ἔγιναν οἱ πρωταγωνιστὲς τῆς πρώτης ἐκκλησιαστικῆς συγκρούσεως.
Ἡ σύγκρουση αὐτὴ γνωρίζουμε πὼς ταλαιπώρησε τὸν Παῦλο. Ὅμως, δὲν τὸν ἐξέπληξε. Εἶχε ἐπίγνωση τῆς πεσμένης ἀνθρώπινης φύσεως καὶ τῆς συμπεριφορᾶς τῶν ἀνθρώπων πρὶν τὸν Χριστό. Γιὰ τὸν λόγο αὐτό, συχνὰ ἐπαναλάμβανε πὼς ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ ἀρχηγὸς τῆς εἰρήνης καὶ τῆς συμφιλιώσεως. Στὴν σημερινὴ ἐπιστολή του πρὸς τοὺς Ἐφεσίους, προσπαθεῖ γιὰ μιὰ ἀκόμα φορὰ νὰ γεφυρώσει τὸ χάσμα ἀνάμεσα στὶς δύο ὁμάδες τῶν Χριστιανῶν καὶ νὰ τοὺς καλέσει νὰ ἀποτελέσουν, στὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, ἕναν λαὸ ἑνωμένο καὶ συμφιλιωμένο. Γι΄ αὐτὸ καὶ γράφει: «Αὐτὸς πραγματικὰ εἶναι γιὰ μᾶς ἡ εἰρήνη. Αὐτὸς ἔκανε τοὺς δύο ἀντιμαχόμενους κόσμους ἕνα λαὸ καὶ γκρέμισε μὲ τὸ σταυρικό του θάνατο ὅ,τι σὰν τεῖχος τοὺς χώριζε καὶ προκαλοῦσε ἔχθρα μεταξύ τους. Κατήργησε δηλαδὴ τὸν ἰουδαϊκὸ νόμο τῶν ἐντολῶν καὶ τῶν διατάξεων, γιὰ νὰ δημιουργήσει μὲ τὸ ἔργο του ἀπὸ τὰ δύο ἐχθρικὰ μέρη, ἀπὸ τοὺς Ἰουδαίους καὶ τοὺς ἐθνικούς, μία νέα ἀνθρωπότητα, φέρνοντας τὴν εἰρήνη» (2:14-15).
Αὐτὸν τὸν Κύριο τῆς εἰρήνης καὶ τῆς ἀγάπης ἔρχεται ἡ στιγμὴ νὰ Τὸν ὑποδεχτοῦμε καὶ ἐμεῖς κατὰ τὴν διάρκεια τῆς Θείας Λειτουργίας. Μόλις τελειώσει τὸ τρίτο ἀντίφωνο, ἑτοιμαζόμαστε γιὰ τὴν συμβολικὴ εἴσοδο τοῦ Χριστοῦ μας, τοῦ Κυρίου τῆς εἰρήνης, στὸν ταραγμένο καὶ διασπασμένο κόσμο μας. Τὴν ἴδια ὥρα, εἰσερχόμαστε καὶ ἐμεῖς σταδιακὰ στὸ κύριο μέρος τῆς Θεῖες Λειτουργίας.
Βρισκόμαστε στὴν στιγμὴ τῆς Μικρῆς Εἰσόδου. Ὁ ἱερέας, κρατῶντας στὸ ὕψος τοῦ μετώπου του τὸ Ἱερὸ Εὐαγγέλιο, βγαίνει ἀπὸ τὴν ἀριστερὴ πόρτα τοῦ Ἱεροῦ, κάνει μία μικρή λιτάνευση ἐντός τοῦ Ναοῦ. Κατὰ τὴν διάρκεια τῆς περιφορᾶς, ἀπαγγέλλει χαμηλόφωνα μιὰ ἀποκαλυπτικὴ δέηση: «Δέσποτα Κύριε ὁ Θὲὸς ἡμῶν, ὁ καταστήσας ἐν οὐρανοῖς τάγματα καὶ στρατιὰς ἀγγέλων καὶ ἀρχαγγέλων εἰς λειτουργίαν τῆς σῆς δόξης, ποίησον σὺν τῇ εἰσὸδῳ ἡμῶν εἴσοδον ἁγίων ἀγγέλων γενέσθαι, συλλειτουργούντων ἡμῖν καὶ συνδοξολογούντων τὴν σὴν ἀγαθότητα».
Δηλαδή, «Δέσποτα Κύριε Θεέ μας, πὸὺ ἔβαλες στὸὺς οὐρανοὺς τάγματα καὶ στρατιὲς ἀγγέλων καὶ ἀρχαγγέλων γιὰ νὰ ὑπηρετοῦν τὴ δόξα σου, κάμε καὶ τώρα μὲ τὴν εἴσοδό μας στὸ ἅγιο μυστήριο, ἅγιοι ἄγγελοι νὰ ἔλθουν, γιὰ νὰ λειτουργοῦν μαζί μας καὶ νὰ δοξάζουν τὴν καλοσύνη σου».
Στὴν πραγματικότητα, ὁ ἱερέας ζητᾶ ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ ἀξιώσει ὅλους μας νὰ βρεθοῦμε σὲ μιὰ νέα Βηθλεέμ, ὅταν ἄνθρωποι καὶ ἄγγελοι βρέθηκαν ἀπὸ κοινοῦ νὰ δοξάζουν τὸν νεογέννητο Χριστό. Αὐτὴ τὴν ἐμπειρία καὶ τὸ μυστήριο τῆς ἀγγελικῆς παρουσίας καὶ συλλειτουργίας παρακαλεῖ νὰ βιώσουμε. Τὴν παρουσία αὐτή, εἶναι ἀλήθεια πὼς δὲν μποροῦν νὰ ἀντιληφθοῦν οἱ αἰσθήσεις μας λόγῳ τῆς πνευματικῆς μας ἀτέλειας. Τὰ συναξάρια τῶν ἁγίων μας ὅμως, ἀναφέρουν συχνὰ πὼς οἱ πνευματικοὶ Πατέρες μας , ὅπως ὁ ἅγιος Σπυρίδων, ἀτένιζαν συχνὰ πλῆθος ἀγγέλων νὰ συλλειτουργεῖ μαζί τους μὲ λαμπρὲς στολὲς καὶ νὰ στρέφουν ἀπὸ δέος τὰ πρόσωπα πρὸς τὰ κάτω, μπροστὰ στὸ ἅγιο θυσιαστήριο.
Ὅταν ὁ ἱερέας φτάσει μπροστὰ στὴν Ὡραία Πύλη, ὑψώνει τὸ Ἱερὸ Εὐαγγέλιο ὡς εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ καὶ λέει: «Σοφία. Ὀρθοί». Εἶναι ἡ στιγμὴ ποὺ καλούμαστε νὰ σηκωθοῦμε γιὰ νὰ ὑποδεχτοῦμε τὴν πηγὴ τῆς ἀληθινῆς σοφίας, τὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ. Τότε, ὅλοι μαζί, μὲ τὸν εἰσοδικὸ ὕμνο, καλοῦμε ὁ ἕνας στὸν ἄλλο νὰ ὑποδεχτοῦμε τὸν Χριστό: «Δεῦτε προσκυνήσωμεν καὶ προσπέσωμεν Χρίστῷ. Σῶσον ἡμᾶς, Υἱὲ Θεοῦ, ὁ ἐν ἁγίοις θαυμαστὸς (ἢ ὁ Ἀναστὰς ἐκ νεκρῶν), ψάλλοντάς σοι ἀλληλούια».
Δηλαδή, «Ἐλᾶτε, ἂς προσκυνήσουμε κι ἂς λατρέψουμε τὸ Χριστό. Υἱὲ τοῦ Θεοῦ, θαυμαστὲ στοὺς ἁγίους καὶ ἀναστημένε ἀπὸ τὸὺς νεκρούς, σῶσε μας ὅλους ἐμᾶς πού ψάλλουμε σ᾿ ἐσένα ἀλληλούια».
Γιὰ πρώτη φορά, ἀκούγεται στὴν Θεία Λειτουργία μιὰ ἀπὸ τὶς πιὸ χαρακτηριστικὲς λέξεις τῆς ὀρθόδοξης λατρείας μας, ἡ λέξη «ἀλληλούια». Ἀπὸ τοὺς πρώτους χριστιανικοὺς αἰῶνες μέχρι καὶ σήμερα, μαζὶ μὲ τὴ λέξη «ἀμήν», ἀποτελοῦν τὴν πιὸ συχνὴ ἀπάντηση στὶς εὐχὲς τοῦ ἱερέα ἐκ μέρους ὅλων τῶν πιστῶν ποὺ συμμετέχουν στὸ μυστήριο. Τὸ «ἀλληλούια» ἔχει ἑβραϊκὴ προέλευση καὶ σημαίνει «αἰνεῖτε τὸν Θεό».
Κατὰ τὴν διάρκεια τῆς μικρῆς Εἰσόδου, προηγεῖται ἡ ἀναμμένη λαμπάδα ποὺ συμβολίζει τὸν πρόδρομο τοῦ Χριστοῦ, τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Βαπτιστῆ. Ὅπως ὅταν ἐμφανίστηκε στὶς ὄχθες τοῦ Ἰορδάνη ὁ Κύριός μας, ὁ ἅγιος Ἰωάννης τὸν ἔδειξε λέγοντας «ἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ» (Ἰω. 1:29), ἔτσι καὶ τώρα, αὐτὸν τὸν μέγιστο τῶν Προφητῶν, ὅπως τὸν χαρακτήρισε ὁ Χριστὸς (Μτθ. 11:11), συμβολίζει ἡ λαμπάδα, ἡ ὁποία ἀνοίγει τὸν δρόμο πρὸς τὴν τέλεση τοῦ μεγάλου μυστηρίου.
Ἀδελφοί μου,
Ὅ,τι τελεσιουργεῖται στὴν Θεία Λειτουργία ἀφορᾶ καὶ τὸν καθένα ἀπὸ ἐμᾶς προσωπικά. Αὐτὸ ἀποδεικνύεται καὶ ἀπὸ τὸν τελευταῖο στίχο τῆς σημερινῆς ἀποστολικῆς περικοπῆς. ὅπου ὁ ἀπόστολος Παῦλος γράφει: «Ὁ Κύριος οἰκοδομεῖ κι ἐσᾶς μαζὶ μὲ τοὺς ἄλλους, γιὰ νὰ γίνετε πνευματικὴ κατοικία τοῦ Θεοῦ» (στ. 22).
Ὁ Ναὸς ἀποτελεῖ εἰκόνα τῆς ἴδιας μας τῆς ὑπάρξεως καὶ ἔχει ὡς Ἁγία Τράπεζα τὴν καρδιά μας, στὴν ὁποία ἔχει ἐγκατασταθεῖ μὲ τὸ Βάπτισμα, ὁ ἴδιος ὁ Χριστός. Ἔτσι καὶ ἡ Μικρὴ Εἴσοδος, ἡ ὁποία πραγματοποιεῖται σὲ κάθε Θεία Λειτουργία, μᾶς καλεῖ νὰ ὑποδεχθοῦμε μέσα μας τὸν Θεάνθρωπο Ἰησοῦ καὶ νὰ Τοῦ ἐπιτρέψουμε νὰ εἰσέλθει μέχρι τὰ βάθη τῆς ψυχῆς μας μὲ ἕναν καὶ μοναδικὸ σκοπό: Νὰ μᾶς ἀποκολλήσει ἀπὸ τὸ πνεῦμα τῆς διχόνοιας καὶ τοῦ ἀνταγωνισμοῦ ποὺ δηλητηριάζει ἀνθρώπους καὶ λαοὺς καὶ νὰ μᾶς ὁδηγήσει στὴν ἑνότητα μὲ τοὺς ἀδελφούς μας, ὥστε, ὅλοι μαζί, νὰ γίνουμε, ὅπως ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ἱεραπόστολοι μιᾶς νέας κοινωνίας εἰρήνης καὶ συμφιλιώσεως.
Ὅσοι ἑνώνονται μαζί Του, βρίσκουν, ὄχι μόνο τὴν γαλήνη ἀλλὰ καὶ τὴν δύναμη νὰ ἀντιμετωπίσουν ἕναν κόσμο σκληρὸ καὶ ἐπιθετικό. Αὐτὴ ἡ κατάσταση ἀποτελεῖ συνέπεια τῆς ἁμαρτίας. Ὁ Κύριός μας ὅμως νίκησε, καὶ τὴν ἁμαρτία καὶ τὸν θάνατο. Ἂς γίνει ἡ παρουσία Του μιὰ διαρκὴς ἐλπίδα χαρᾶς καὶ ζωῆς ποὺ τόσο ἔχουμε ἀνάγκη ἐμεῖς, ἀλλὰ καὶ ὁλόκληρη ἡ κοινωνία μέσα στὴν ὁποίαν ζοῦμε. Ἀμήν.
Μὲ ὅλη μου τὴν πατρικὴ ἀγάπη,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
