Τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ
Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Παιδιά μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπημένα,
Γιὰ ἐμᾶς τοὺς Χριστιανούς, ὁ Σταυρὸς ἀποτελεῖ σύμβολο νίκης, πηγὴ ἐνδυναμώσεως, πυξίδα ζωῆς, ὑπόσχεση Ἀναστάσεως, πύλη παραδείσου, σφραγῖδα Πνεύματος Ἁγίου, σύνδεσμο μὲ τὸ σωτήριο πάθος καὶ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας. Συγχρόνως, ἀποτελεῖ καὶ ἕνα ἀπὸ τὰ μεγαλύτερα ἱστορικὰ ἀλλὰ καὶ πνευματικὰ αἰνίγματα στὴν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας: Πῶς, ἄραγε, τὸ ὄργανο τοῦ πιὸ ἀτιμωτικοῦ θανάτου, ἔγινε σύμβολο θεϊκῆς δυνάμεως, ἀνατροπέας τῆς ἀνθρώπινης λογικῆς καὶ ἱερὸ λάβαρο τῆς μόνης ἀληθινῆς ἐπαναστάσεως στὴν ἀνθρώπινη ἱστορία, τῆς ἐπαναστάσεως τῆς ἀγάπης;
Στὴ σημερινὴ Ἀποστολικὴ περικοπή, ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἐμφανίζεται νὰ ἔχει πλήρη ἐπίγνωση τῆς ἀποστολῆς του ἀλλὰ καὶ τῆς συγκρούσεώς μέ τοὺς σοφοὺς καὶ τοὺς ἰσχυροὺς τοῦ κόσμου τούτου, ἐξ αἰτίας τοῦ κηρύγματος τοῦ Σταυροῦ. Μὲ ἀπόλυτη σαφήνεια περιγράφει αὐτὴ τὴν σύγκρουση στὴν πρώτη Ἐπιστολή του πρὸς τοὺς Κορινθίους, τῆς ὁποίας ἀπόσπασμα ἀκούσαμε σήμερα: «Οἱ Ἰουδαῖοι ζητοῦν ὡς ἀποδείξεις θαύματα καὶ οἱ ἐθνικοὶ φιλοσοφικὲς ἀλήθειες. Ἐμεῖς ὅμως κηρύττουμε τὸ σωτῆρα Χριστό, καὶ μάλιστα σταυρωμένον – ἕνα κήρυγμα προσβλητικὸ γιὰ τοὺς Ἰουδαίους κι ἀνόητο γιὰ τοὺς ἐθνικοὺς· Γιατί αὐτὸ ποὺ μοιάζει μὲ μωρία τοῦ Θεοῦ εἶναι σοφώτερο ἀπό τὴν σοφία τῶν ἀνθρώπων, κι αὐτὸ ποὺ μοιάζει μὲ ἀδυναμία τοῦ Θεοῦ εἶναι πιὸ δυνατὸ ἀπὸ τὴν δύναμη τῶν ἀνθρώπων» (1:22-25).
Ὁ Σταυρὸς δὲν ἀποτελεῖ μόνον αἴνιγμα γιὰ τὴν ἀνθρώπινη λογική, ἀλλὰ καὶ σκάνδαλο γιὰ τὴν ἀνθρώπινη δικαιοσύνη. Ἕνας ἀθῶος, ὁ κατ’ ἐξοχὴν ἀθῶος καὶ ξένος πρὸς κάθε ἔννοια ἁμαρτίας, ὁ ἴδιος ὁ Δημιουργὸς Θεός, ἐξ αἰτίας τῆς ἀκατανόητης καὶ ἄπειρης ἀγάπης Του πρὸς τὸν ἄνθρωπο, ἐνδύεται τὴν ἀνθρώπινη φύση, ἐπωμίζεται τὶς συνέπειες τῆς πρώτης καὶ μεγάλης ἁμαρτίας ποὺ ἀπέκοψε τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ Ἐκεῖνον, ὑφίσταται τὴν ὀδύνη καὶ τὸν θάνατο καί, ὡς Παντοδύναμος καὶ Πάναγνος, συμπαρασύρει τὰ ἀγαπημένα του πλάσματα στὴν ἔξοδο ἀπὸ τὸ βασίλειο τοῦ θανάτου καὶ τὴν εἴσοδο στὸ βασίλειο τῆς ζωῆς.
Ὁ διαχρονικὸς καὶ μόνιμος καημὸς τοῦ ἀνθρώπου νὰ ἀπαλλαγεῖ ἀπὸ τὶς συνέπειες τοῦ μεγάλου ἀνθρωπίνου λάθους στὸν παράδεισο καὶ νὰ συγχωρεθεῖ γιὰ τὶς ἁμαρτίες του, βρίσκει ἐπί τέλους τὴν δικαίωσή του. Οἱ Ἰσραηλῖτες, ὅπως καὶ ὅλοι οἱ εἰδωλολατρικοὶ λαοί, ἀνέθεταν σὲ μιὰ εἰδικὴ κατηγορία ἀνθρώπων, τοὺς ἱερεῖς, νὰ τελοῦν θυσίες ἐνώπιον τοῦ θεοῦ καὶ μὲ τὸ αἷμα τῶν ζώων νὰ ραντίζουν τὸν λαό, ὡς μία συμβολικὴ πράξη συγχωρέσεως καὶ καθάρσεως. Στό σημεῖο αὐτό ἀκριβῶς, ὁ μεγάλος Ἀπόστολος Παῦλος στηρίχτηκε γιὰ νὰ δώσει στοὺς ἀνθρώπους νὰ καταλάβουν τὴν μεγάλη ἀλλαγὴ ποὺ ἔφερε στὴν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας ὁ ἐρχομὸς τοῦ Χριστοῦ. «Γιατί ἕνας εἶναι ὁ Θεός, γράφει στὸν μαθητή του Τιμόθεο, κι ἕνας ὁ μεσίτης μεταξὺ Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, ὁ ἄνθρωπος Ἰησοῦς Χριστός, ποὺ πρόσφερε τὴν ζωὴ τοῦ λύτρο γιὰ χάρη ὅλων» (Α΄Τιμ. 2:5-6).
Ὅπως δίδασκε διαρκῶς, τὸ αἷμα τῶν ζώων δὲν εἶναι σὲ θέση νὰ προσφέρει σωτηρία. Τὸ αἷμα ὅμως τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ πάνω στὸν Σταυρὸ ἔγινε τὸ φάρμακο τῆς ἐξιλεώσεως καὶ τῆς ἀθανασίας, ἕνα φάρμακο τὸ ὁποῖο, σὲ κάθε Θεία Λειτουργία, προσφέρεται στὸν καθένα μας, δίνοντάς μας τὴν δυνατότητα νὰ συσταυρωθοῦμε μὲ τὸ ἀνέγγιχτο ἀπὸ τὸν θάνατο Σῶμα τοῦ Ἐσταυρωμένου, ὥστε νὰ Τὸν ἀκολουθήσουμε στὴν θριαμβευτικὴ Του Ἀνάσταση.
Ὁ Κύριός μας εἶναι ὁ μεγάλος Ἀρχιερέας. Τὴν ἱερωσύνη του αὐτή, ὅμως, δὲν τὴν κρατᾶ ὡς ἀποκλειστικὸ προνόμιο ἀλλὰ μᾶς καλεῖ νὰ συμμετέχουμε σ΄ αὐτήν, πρῶτα μεταβάλλοντας τὴν ζωή μας σὲ ζωντανὴ θυσία ἀγάπης καὶ δεύτερον, συμμετέχοντας στὸ θεῖο σχέδιο τῆς ἀγάπης Του γιὰ τὸν κόσμο. Αὐτὸ τὸ σχέδιο ὀνομάζουμε στὴν ὀρθόδοξη θεολογία μας «σχέδιο τῆς θείας οἰκονομίας». Μὲ τὴν ἐπίγνωση αὐτῆς τῆς θείας προσκλήσεως, ἀπευθύνεται πρὸς ὅλους μας καὶ ὁ Παῦλος στὴν πρὸς Ρωμαίους Ἐπιστολή του: «Ὁ Θεός, ἀδερφοί, μᾶς ἔδειξε τὸ ἔλεός του. Σᾶς παρακαλῶ, λοιπόν, νὰ τοῦ προσφέρετε ὅλο τὸν ἑαυτό σας θυσία ζωντανή, ἅγια, εὐπρόσδεκτη στὸν Θεὸ» (Ρώμ. 12:1).
Ἀντιλαμβάνεστε λοιπόν, πὼς σὲ κάθε Θεία Λειτουργία, δὲν ἐνεργεῖ μόνον ὁ Χριστός, ποὺ προσφέρει τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα Του. Καλούμαστε καὶ ἐμεῖς νὰ δράσουμε, προσφέροντας, ὡς ἀνταπόκριση στὴν θυσία Του, τὸν δικό μας ἑαυτὸ ὡς ζωντανὴ θυσία. Σὲ ἱερεῖς, λοιπόν, μεταβαλλόμαστε, μέλη μιᾶς γενικῆς ἱερωσύνης, στὴν ὁποία μετέχουμε ὅλοι ὡς βαπτισμένοι Χριστιανοί.
Μὲ τὴν γενικὴ ἱερωσύνη, κάθε φορὰ ποὺ τελεῖται Θεία Λειτουργία, συλλειτουργοῦμε μὲ τὸν Μέγα Ἀρχιερέα Χριστό. Μὲ τὴν δική μας πίστη καὶ μὲ τὴν χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος, συμμετέχουμε στὰ Πάθη, τὸν θάνατο καὶ τὴν ταφή Του, τὰ ὁποῖα μᾶς παρουσίασε σήμερα τὸ Ἱερὸ Εὐαγγέλιο, ὄχι ἁπλῶς ὡς ἱστορικὰ γεγονότα, ἀλλὰ ὡς πρόσκληση γιὰ δική μας συμμετοχή. Ἄλλωστε, ἡ ζωὴ τοῦ Χριστιανοῦ ἀποτελεῖ μιὰ διαρκῆ σταύρωση τοῦ ἐγωισμοῦ καὶ τῆς φιλαυτίας του, σταύρωση ὀδυνηρή, ἴσως καὶ ἀδύνατη, ἂν δὲν ἐνισχύει διαρκῶς τὶς δυνάμεις του ὁ μέγας Ἐσταυρωμένος.
Ἀδελφοί μου,
Ἡ Θεία Λειτουργία ἀποτελεῖ γιὰ μᾶς μία ἐπαναλαμβανόμενη μεγάλη εὐκαιρία ἑνώσεως μὲ τὸν Χριστό, μεταμορφώσεως τῆς ζωῆς μας καὶ εἰσόδου μας, ἀπὸ αὐτὴν τούτη τὴν ζωή, στὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων τῆς Βασιλείας Του. Αὐτὲς τὶς δωρεὲς στερούμεθα, ὅσο παραμένουμε παθητικοὶ θεατὲς καὶ ἀκροατὲς τοῦ μεγάλου αὐτοῦ Μυστήριου.
Ἰδού, λοιπόν, καὶ ὁ λόγος τῆς ἀναφορᾶς τῶν φετινῶν κηρυγμάτων μας στὴ Θεία Λειτουργία. Στὴν δική σας προθυμία ἐναπόκειται νὰ ἀναζητήσουμε μαζὶ τὸ βάθος καὶ τὶς διαστάσεις τοῦ Μυστηρίου, νὰ θεωρήσουμε τοὺς ἑαυτούς μας ἱερεῖς θυσίας ὑπέρ της τοῦ κόσμου ζωῆς καὶ νὰ ἀξιωθοῦμε νὰ μοιραστοῦμε, ὅσο ἐπιτρέπουν οἱ ἀνθρώπινες δυνάμεις μας, τὸ βάρος τοῦ σταυροῦ τοῦ κόσμου, τὸν ὁποῖο ἐπωμίστηκε ὁ Χριστὸς στὸ ὄνομα τῆς ἄπειρης ἀγάπης Του γιὰ ὅλους μας. Ἀμήν.
Μὲ ὅλη μου τὴν πατρικὴ ἀγάπη,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
