Π Ο Ι Μ Α Ν Τ Ο Ρ Ι Κ Η Ε Γ Κ Υ Κ Λ Ι Ο Σ
ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ 2025
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
+ Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
Πρός τό χριστεπώνυμον πλήρωμα
τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως
“Ζώῃς ὑπάρξασα τέμενος, ζώῃς τῆς ἀϊδίου τετύχηκας. Διὰ θανάτου γάρ, πρὸς τὴν ζωὴν μεταβέβηκας,
ἡ τὴν ζωὴν τεκοῦσα τὴν ἐνυπόστατον.”(Τροπ. στ’ ὠδῆς τῆς Ἑορτῆς)
Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί ἀδελφοί, Παιδιά μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπημένα.
Ἡμέρα ἑόρτιος καὶ πανευφρόσυνος ἀνέτειλε σήμερα! Ἡμέρα θεομητορική, διότι κεντρικὸ πρόσωπο τιμῆς καὶ σεβασμοῦ εἶναι τὸ πρόσωπο τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου! Ἡμέρα Παναγιοσκέπαστη εἶναι ἡ σημερινή, καθὼς τὰ πρωτεῖα κατέχει ἡ Παναγία μας, ἡ Μητέρα ὁλόκληρης τῆς ἀνθρωπότητος! Καὶ ὁ πεπερασμένος νοῦς μας πρεσεγγίζειτὴν ἱερή της ὕπαρξη καὶ κυρίως στὸ γεγονὸς τῆς Κοιμήσεώς της καὶ τῆς «εἰς Οὐρανοὺς μεταστάσεώς της». Πῶς γίνεται σήμερα νὰ πανηγυρίζουμε τὸν θάνατό της; Πῶς γίνεται ὁ δικός της χωρισμὸς ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους νὰ μετατρέπεται σὲ μιὰ γιορτὴ χαρᾶς καὶ θριάμβου; Δὲν εἶναι σχῆμα ὀξύμωρο ἡ Κοίμηση τῆς Θεοτόκου νὰ μεταβάλλεται σὲ μιὰ λαμπρὴ πανήγυρη ἀπ’ ἄκρου ἕως ἄκρον τῆς οἰκουμένης;
Καὶ ἡ ἀπάντηση βρίσκεται στὸ ὅτι «διὰ θανάτου γάρ, πρὸς τὴν ζῶὴν μεταβέβηκας, ἡ τὴν ζῶὴν τεκοῦσα τὴν ἐνυπόστατον». Πράγματι, τιμοῦμε σήμερα μιὰ ἑορτὴ χαρμόσυνη, διότι αὐτὴ ποὺ κοιμήθηκε εἶναι ἡ Μητέρα τῆς Ζωῆς καὶ μέσῳ τοῦ θανάτου της πορεύεται πρὸς τὴν ὄντως Ζωή. Ἡ Παναγία μας συνέλαβε, κυοφόρησε, γέννησε καὶ γαλακτοτρόφησε τὴν ἴδια τήν Ζωή, τὸν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό, τὸν «Κύριο καὶ Δεσπότη» τῆς ζωῆς μας. Χαρακτηριστικὰ ὁ ἅγιος Ἀνδρέας Κρήτης θὰ γράψει: «Ἀρχὴ ζωῆς εἶναι τὸ σῶμα τῆς Θεοτόκου καθὼς δέχτηκε ἐντός του τὸ πλήρωμα τῆς θεότητος, ποὺ εἶναι ἀρχὴ καὶ αἰτία τῆς ζωῆς, τὸ μεγάλης ἀξίας κειμήλιο τῆς παρθενίας, ὁ ἀνώτερος οὐρανός, ὁ θησαυρὸς ποὺ πάνω ἀπὸ κάθε λογικὴ εἶναι ἄφθαρτος, τὸ ἐπίγειο παλάτι τοῦ οὐράνιου Βασιλέως» (PG 97, 1081bc).
Μέσα ἀπὸ τὸ ἐπίγειο πέρασμά της κατέστη «ἡ ζωή μυστικῆς εὐωχίας». Καὶ πῶς νὰ μὴν ἀναδεικνύεται ἡ ζωή της σὲ μυστικὴ εὐχαρίστηση, σὲ ὑπέρτατη γλυκύτητα καὶ σὲ πνευματικὴ εὐφροσύνη, ὅταν στὰ παρθενικά της σπλάχνα ἐννέα ὁλόκληρους μῆνες κυοφοροῦσε τὴν «Ζωὴ τοῦ κόσμου»; Πῶς νὰ μὴν καθίσταται ἡ «Χώρα τοῦ Ἀχωρήτου», ὅταν στὴν ἁγνὴ κοιλία της χώρεσε ὁ «Ἀχώρητος παντὶ», κατοίκησε «ἡ Χώρα τῶν Ζώντων»; Γι’ αὐτὸ καὶ στὰ πρόσωπα τῆς Παναγίας καὶ τοῦ Χριστοῦ συγκεφαλαιώνεται τὸ «μυστήριο τῆς εὐσεβείας» (Α’ Τιμ. γ’,16), ἐφ΄ ὅσον δὲν εἶναι ἄλλο ἀπὸ τὸ μυστήριο τῆς «Χώρας τοῦ Ἀχωρήτου» καὶ τῆς «Χώρας τῶν Ζώντων».
Ἡ ἐνδοξωτέρα τῶν Ἀρχαγγελικῶν δυνάμεων καὶ τιμιωτέρα πάσης τῆς κτίσεως ἔγινε τὸ πρότυπο τῆς «ἐν Χριστῷ ζωῆς». Μὲ τὰ χαρίσματά της καὶ τὶς ἀρετές της ἄνοιξε τὸν δρόμο γιὰ τὴν λυτρωτικὴ πορεία ὅλου τοῦ ἀνθρώπινου γένους. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς σ’ ἕναν περίφημο λόγο τοῦ «Εἰς τὴν Κοίμηση τῆς Θεοτόκου» θὰ τονίσει μεταξὺ τῶν ἄλλων: «Ἡ Θεομήτωρ εἶναι ὁ τόπος ὅλων τῶν χαρίτων καὶ πλήρωμα κάθε καλοκαγαθίας καὶ εἰκόνα κάθε ἀγαθοῦ καὶ χρηστότητος, ἀφοῦ εἶναι ἡ μόνη ποὺ ἀξιώθηκε ὅλα τὰ χαρίσματα τοῦ Πνεύματος καὶ μάλιστα ἡ μόνη ποὺ ἔλαβε παράδοξα στὰ σπλάχνα της ἐκεῖνον στὸν ὁποῖο βρίσκονται οἱ θησαυροὶ ὅλων τῶν χαρισμάτων» (Ε.Π.Ε. 10,453). Συνεπώς δὲν παύει στοὺς αἰῶνες τῶν αἰώνων ν’ ἀποτελεῖ τὸ ἔνσαρκο παράδειγμα τῆς γνήσιας πνευματικῆς ζωῆς γιὰ ὅλο τὸ πλήρωμα τῶν χριστιανῶν.
Ἔκπληκτος ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος θὰ ἀναρωτηθεῖ: «Ὧ Παρθένε, καθώς σέ βλέπω νά βρίσκεσαι κεκοιμημένη στήν κλίνη, ἐσύ πού εἶσαι ἡ ζωή ὅλων μας ἐκπλήττομαι ἀφοῦ σέ ἐσένα ἐσκήνωσε ἡ μέλλουσα ζωή». (Στιχ. Ἰδιόμελο πλ. Β’, Βύζαντος). Καὶ ἐνῷ ἡ Παρθένος Μαριὰμ περνάει τὸ κατώφλι τοῦ θανάτου, “τάφος καὶ νέκρωσις οὐκ ἐκράτησεν”, ἀλλὰ ὡς ἡ Μητέρα τῆς Ζωῆς μεταβαίνει στὴν αἰώνια μακαριότητα. Δικαιολογημένα ὁ σοφὸς ἑλληνικὸς λαὸς ὀνομάζει τὴν σημερινὴ λαμπρὰ πανήγυρη ὡς τὸ «Πάσχα τοῦ καλοκαιριοῦ», ἀφοῦ ἡ Κοίμηση τῆς Θεοτόκου δὲν ἦταν θάνατος, ἀλλὰ μετάσταση στὸν Οὐρανὸ κοντὰ στὸν Υἱό της. Ἡ Θεοτόκος Μαρία ἀπὸ τὴν πρόσκαιρη ζωὴ τοῦ κόσμου αὐτοῦ μετέρχεται στὴν ἄληκτη ζωή. Μπορεῖ τὸ «θεοδόχο» καὶ «ἀκραιφνέστατο» σῶμα της νὰ ὑφίσταται τὴν ἐπίγεια τελείωση, ὅμως μετὰ ἀπὸ τρεῖς ἡμέρες διαπιστώνεται ἡ «ἐπουράνια μετάθεσή του». Ὡς ἐκ τούτου καὶ ὁ σωματικός της θάνατος χαρακτηρίζεται ὡς «ζωηφόρος» καθὼς καὶ μετὰ ἀπὸ αὐτὸν ἡ Κυρία Θεοτόκος ζεῖ καὶ σπεύδει διαρκῶς νὰ διασώσει τὰ τέκνα τοῦ Υἱοῦ της.
Μπορεῖ νὰ ἀναχώρησε σωματικά, ἀλλὰ συνεχίζει καὶ μετὰ θάνατον ἐκ δεξιῶν τοῦ Κυρίου νὰ πρεσβεύει ἀκατάπαυστα γιὰ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους. Τόσο κατὰ τὴν, ἐπὶ γῆς, διαδρομή της, ὅσο καὶ μετὰ τὴν Κοίμησή της στέκεται ὡς ὁ συμπαραστάτης δίπλα σὲ κάθε ἀγωνιζόμενο πιστό. Ἐνδιαφέρεται γιὰ τὴν ἐπίλυση τῶν ποικίλων προβλημάτων του. Θεραπεύει τὰ ψυχικά του νοσήματα. Ἰατρεύει τὶς σωματικές του ἀσθένειες. Τὸν παραμυθεῖ στὴν θλίψη του γιὰ τὴν ἀπώλεια δικῶν του προσώπων. Τὸν παρηγορεῖ στὸν πόνο του γιὰ τὶς, πάσης φύσεως, δοκιμασίες του. Τὸν συντροφεύει στὴν μοναξιά του. Τὸν ἐλεεῖ στὴν δύσκολη ὥρα τῆς ἀνάγκης. Ἀκόμη τὸν ἐνδυναμώνει στὴν ἔσχατη στιγμὴ τῆς ἀπογνώσεως. Ἄρα, εἶναι πάντοτε μοναδικὸ καὶ ἀνεξίτηλο τὸ θεομητορικὸ ἔργο στὴν ἀνθρώπινη ζωή.
Ἑορτάζοντας τὴν «Πάνσεπτο Κοίμησή της» καὶ τὴν «εἰς Οὐρανοὺς μετάστασή της» ὀφείλουμε νὰ εἴμαστε γεμᾶτοι ἀπὸ ἀνεκλάλητη χαρὰ γιὰ τὴν μητέρα τοῦ Θεοῦ, τὴν πηγὴ τῆς σωτηρίας, τὴν αἰτία της, τῶν πάντων, θεώσεως. Ἔχουμε χρέος νὰ κατανοήσουμε πὼς ἡ Παναγία μας εἶναι «ἡ ἐλπίδα τῶν ἀπελπισμένων, ἡ χαρὰ τῶν πικραμένων, τὸ ραβδὶ τῶν τυφλῶν, ἡ ἄγκυρα τῶν θαλασσοδαρμένων, ἡ μάνα τῶν ὀρφανεμένων» καὶ γενικότερα ἡ καταφυγὴ τῶν χριστιανῶν. Μπορεῖ νὰ ζοῦμε στὴν ἐποχὴ τῆς αὐτονομίας καὶ τῆς ἀτομοκρατίας, ὅμως τὸ σταθερὸ πνευματικὸ ὁρόσημο εἶναι τὸ πρόσωπο τῆς Θεοτόκου. Τίποτε δὲν μπορεῖ νὰ ὑποκαταστήσει τὴν φιλοστοργία της, τὴν πρεσβευτική της δύναμη στὸ Θεό, μὰ πάνω ἀπ’ ὅλα τὴν πνευματική της διεισδυτικότητα στὶς ἀνθρώπινες ψυχές.
Ἡ Παναγία εἶναι τὸ πνευματικὸ στολίδι τῆς Ὀρθοδοξίας, ἀπ’ τοῦ ὁποίου τὴν ὀμορφιὰ πρέπει πάντοτε νὰ σαγηνευόμαστε καὶ νὰ ἐμπνεόμαστε στὸν καθημερινὸ στίβο τῆς ζωῆς μας. Καὶ ἐμεῖς σήμερα μαζὶ μὲ τὸν ποιητὴ ἂς τῆς ἀναπέμψουμε τὴν δέηση:
“Γλυκιὰ Μητέρα τῶν θλιμμένων δὸς στὶς ψυχὲς τῶν πονεμένων
καὶ στήριγμα τῶν χριστιανῶν λίγη δροσιὰ τῶν οὐρανῶν.”
Χρόνια Πολλά, εὐλογημένα καί Παναγιοσκέπαστα
Μὲ ὅλη μου τὴν πατρικὴ ἀγάπη,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
