Ἀγαπητοί μου πατέρες καί ἀδελφοί,
Παιδιά μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπημένα,
Διανύσαμε ἤδη τὴν πρώτη ἑβδομάδα τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Σήμερα βρισκόμαστε στὴν πρώτη Κυριακὴ τῆς εὐλογημένης αὐτῆς περιόδου. Μία Κυριακή, κατὰ τὴν ὁποίαν τιμᾶται μὲ κάθε λαμπρότητα ἡ Ὀρθόδοξη πίστη μας. Τί ἀκριβῶς τιμοῦμε; Τιμοῦμε τὴν ἀνόθευτη καὶ γνήσια διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ μας, ὅπως ἀκριβῶς τὴν παρέδωσε στους Ἀποστόλους Του καὶ ἐκεῖνοι, μὲ τὴν σειρά τους, μέσῳ τῶν διαδόχων τους, σὲ ὅλη τὴν Οἰκουμένη. Τιμοῦμε τοὺς ἁγίους Πατέρες μας, οἱ ὁποῖοι διαμόρφωσαν τὰ ὀρθόδοξα δόγματα καὶ κατατρόπωσαν τὶς αἱρέσεις, ἐμπνεόμενοι ἀπὸ τὴν Χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος. Τιμοῦμε τοὺς Ἁγίους καὶ τοὺς Μάρτυρες, οἱ ὁποῖοι ἀγάπησαν τὸν Χριστὸ περισσότερο καὶ ἀπὸ τὴν ἴδια τήν ζωή τους. Πάνω ἀπὸ ὅλα ὅμως, τιμοῦμε τὸν ὀρθόδοξο τρόπο ζωῆς, ὅπως τὸν διατήρησε ἡ ἁγία Ἐκκλησία μας καὶ μᾶς τὸν προσφέρει διαρκῶς μέσῳ τῆς διδασκαλίας καὶ τῶν Ἱερῶν Μυστηρίων της.
Ἡ σημερινὴ ἡμέρα ἀποτελεῖ ἑορτὴ θριάμβου τῆς Ἐκκλησίας, σὲ ἀνάμνηση τῆς Ἀναστηλώσεως τῶν ἱερῶν Εἰκόνων καὶ τῆς νίκης τῆς Ὀρθοδοξίας κατὰ τῶν Εἰκονομάχων, πρὶν δώδεκα (12) περίπου αἰῶνες, τὸ 787 μ.Χ, ὅταν συνεκλήθη ἡ Ἑβδόμη Οἰκουμενικὴ Σύνοδος. Γιατί, ὅμως, αὐτὸ τὸ γεγονὸς θεωρήθηκε τόσο σημαντικὸ ὥστε νὰ ταυτιστεῖ μὲ τὴν ἑορτὴ τῆς Ὀρθοδοξίας μας συνολικά;
Πρῶτον, διότι διακηρύχθηκε ὁ σωστὸς τρόπος λατρείας τῶν ἱερῶν Εἰκόνων καὶ ἡ ὁριστικὴ ἀποκοπὴ ἀπὸ κάθε εἴδους εἰδωλολατρία. Ἦταν τότε πού, μέσῳ τῆς διδασκαλίας τοῦ μεγάλου Πατρὸς Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, ἡ Ἐκκλησία μας ἐδίδαξε πώς, προσκυνῶντας μιὰ εἰκόνα, δὲν λατρεύουμε ἕνα ἀντικείμενο, ἀλλὰ τὸ πρόσωπο, τὸ ὁποῖον ἀπεικονίζεται.
Τὸ δεύτερο καὶ σημαντικότερο ὅμως εἶναι πώς, ἀπὸ τὴν στιγμὴ ποὺ ἀπεικονίζουμε τὸ πρόσωπο τοῦ Κυρίου μας, ὁμολογοῦμε τὴν μεγαλύτερη ἀλήθεια τῆς πίστεώς μας. Ποιά εἶναι αὐτή; Πὼς ὁ Θεὸς ἔζησε ἀνάμεσά μας. Ἀπεικονίζουμε τὸν Χριστό, ὅπως οἱ μαθητές Του Τὸν εἶδαν, Τὸν ἄκουσαν καὶ Τὸν ψηλάφισαν. Μὲ τὴν δική τους μαρτυρία γνωρίζουμε πὼς ὁ Θεὸς ἔγινε ἄνθρωπος, ἀληθινὸς καὶ πλήρης, μὲ σκοπό, ὅλοι ἐμεῖς νὰ γίνουμε, κατὰ χάριν, Θεοί.
Ἡ ἀλήθεια αὐτὴ ἀποτελεῖ τὸν πυρῆνα τῆς πίστεώς μας. Ὅλα τὰ δόγματα τῆς Ἐκκλησίας, ὅλη ἡ διδασκαλία τῶν Πατέρων, ὅλοι οἱ ἀγῶνες τῶν Ἁγίων καὶ τῶν Μαρτύρων ἔχουν ὡς θεμέλιο αὐτὴν τὴν ἀλήθεια. Ἡμέρα πίστεως, λοιπόν, εἶναι ἡ σημερινή. Πίστεως βαθιᾶς, ἀκράδαντης καὶ βεβαίας. Πρόκειται γιὰ τὴν πίστη ἐκείνη, στὴν ὁποίαν ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἀφιέρωσε ὁλόκληρη τὴν ὕπαρξή του καὶ τήν δίδαξε μὲ ζῆλο καὶ αὐταπάρνηση στὴν ἀνθρωπότητα.
Πρὸς τοὺς συμπατριῶτες του Ἑβραίους, οἱ ὁποῖοι ἀσπάστηκαν τὸν Χριστιανισμό, ἀπευθύνεται ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στὴν σημερινὴ ἀποστολικὴ περικοπή. Γνωρίζει καλὰ τὸν διπλὸ ἀγῶνα τους. Γνωρίζει πὼς μέσα τους παλεύει ἡ ἑβραϊκὴ ἀνατροφή τους μὲ τὴν διδασκαλία τοῦ Μεσσία Χριστοῦ. Γνωρίζει ἐπίσης πὼς ἡ ἐπιλογή τους νὰ ἐνταχθοῦν στὴν Ἐκκλησία τοῦ Ἐσταυρωμένου καὶ Ἀναστημένου Κυρίου εἶναι ἡ αἰτία χλευασμοῦ καὶ διώξεων ἐκ μέρους τῶν συμπατριωτῶν τους ποὺ τοὺς θεωροῦν πλέον «ἀποστάτες».
Πῶς θὰ βροῦν τὴν δύναμη νὰ ξεκινήσουν τὴν νέα τους ζωή; Πῶς θὰ βροῦν τὴν δύναμη νὰ ὑπομείνουν τὶς ταλαιπωρίες; Ὁ Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν αἰσθάνεται τὴν ἀνάγκη νὰ μιλήσει στὸν καθένα τους ξεχωριστὰ καὶ νὰ τὸν διαβεβαιώσει πὼς μόνον ἡ ἀκλόνητη πίστη στὴν ἀγάπη καὶ στὴν δύναμη τοῦ Χριστοῦ εἶναι σὲ θέση νὰ γεμίσει τὸν ἄνθρωπο μὲ δύναμη καὶ ἀντοχή. Μόνον ἡ ἀπόλυτη πεποίθηση πὼς ὁ Θεός, μέσῳ τῶν δυσκολιῶν, διαπαιδαγωγεῖ τὰ παιδιά Του γιὰ νὰ τὰ καταστήσει ἄξια νὰ ἑνωθοῦν μαζί Του, γεμίζει τὴν ψυχὴ μὲ ὑπομονὴ καὶ καρτερία.
Γνωρίζει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος τοὺς συμπατριῶτες του. Γνωρίζει ὅμως καὶ ἐμᾶς. Γνωρίζει τὸν κίνδυνο ποὺ διατρέχουμε νὰ ἐγκλωβιστοῦμε στὶς φθαρτὲς καὶ μάταιες ἡδονὲς αὐτὲς τῆς ζωῆς. Γνωρίζει πὼς τὰ θέλγητρα τοῦ κόσμου μᾶς ἀποπροσανατολίζουν καὶ πὼς ὑπάρχει μεγάλος κίνδυνος νὰ ἀποστρέψουμε τὸ βλέμμα μας καὶ τὴν καρδιά μας ἀπὸ Ἐκεῖνον, ὁ Ὁποῖος τόσο πολὺ μᾶς ἀγάπησε, ὥστε καταδέχτηκε νὰ γίνει ἄνθρωπος καὶ νὰ ὑποστεῖ θάνατο ὀδυνηρὸ καὶ ἀτιμωτικό, προκειμένου νὰ μᾶς διανοίξει ὁδὸν σωτηρίας.
Εἶναι, ὄντως, δύσκολη ἡ ἀποκοπὴ ἀπὸ τὶς βιοτικὲς μέριμνες καὶ τὶς κοσμικὲς χαρές. Δὲν μπορεῖ νὰ γίνει χωρὶς ἄσκηση. Αὐτὸ ὅμως ποὺ φαίνεται ταλαιπωρία, ἀποτελεῖ δρόμο ἐλευθερίας. Αὐτὸ ποὺ φαίνεται δύσκολο, ἀποτελεῖ παιδαγωγία ἑνώσεως μὲ τὸν Χριστὸ καὶ μίμηση τοῦ δικοῦ Του Πάθους. Μόνον μέσα σὲ αὐτὴ τὴν προοπτικὴ μποροῦμε νὰ καταλάβουμε τὴν πνευματικὴ ἄσκηση στὴν ὁποία μᾶς καλεῖ ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Καὶ μόνο ἡ ἀκράδαντη πίστη καὶ ἡ ἀκλόνητη ἐλπίδα γιὰ συνάντηση μὲ τὸν Χριστὸ εἶναι σὲ θέση νὰ μᾶς ἐνδυναμώσει κατὰ τὴν διάρκεια τῆς νηστείας καὶ τῆς ἐγκράτειας αὐτῶν τῶν ἡμερῶν.
Ὁ Χριστὸς εἶναι ἡ Ἐκκλησία του καὶ ἡ Ἐκκλησία μας εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός. Κάθε προσπάθεια, κάθε ἄσκηση, κάθε ἀγῶνας ἐνδυναμώνονται καὶ βρίσκουν τὸ νόημα καὶ τὸν προορισμό τους μόνον μέσα στὴν Ἐκκλησία. Γιὰ τὸν λόγο αὐτό, οἱ Ἅγιοι Πατέρες μας φρόντισαν νὰ συνοδεύσουν τὶς πνευματικές μας προσπάθειες αὐτῶν τῶν ἡμερῶν μὲ μία πλούσια λατρευτικὴ ζωὴ· μὲ τὶς λειτουργίες τῶν Προηγιασμένων Δώρων, ἀλλὰ καὶ μὲ ὑπέροχες κατανυκτικὲς Ἀκολουθίες. Ὅλων αὐτῶν ἕνας εἶναι ὁ σκοπός: Νὰ ἀπαλλαγοῦμε ἀπὸ τὸ βάρος τῆς ἁμαρτίας, τῶν παθῶν μας καὶ νὰ βαδίσουμε μαζὶ μὲ τοὺς ἀδελφούς μας, σὰν ἕνα σῶμα καὶ μιὰ ψυχή, τὸν δρόμο πρὸς τὴν ἁγιότητα.
Ἀδελφοί μου,
Σήμερα, ὁ Ἀπόστολος Παῦλος θυμίζει στοὺς συμπατριῶτες του καὶ σ΄ ἐμᾶς τόν ἀγαπημένο του Ἐσταυρωμένο. Ἐπιθυμεῖ, μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο, νὰ φιλοτιμήσει, καὶ ἐκείνους καὶ ἐμᾶς, ὥστε νὰ γίνουμε ἀκόλουθοί Του καὶ νὰ ἀναλάβουμε μὲ διάθεση καὶ ζῆλο τὸν ἀγῶνα τῆς προσωπικῆς μας ἁγιότητος. Ἡ θυσία τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ δὲν ἀποτελεῖ μόνον ἱστορικὸ γεγονὸς ἀλλὰ καὶ πυξίδα τῆς δικῆς μας ζωῆς. Ἡ ἀπαλλαγὴ ἀπὸ τὶς καταστροφικὲς συνήθειες τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου δὲν ἀποτελοῦν οὔτε ἁπλῆ, οὔτε εὔκολη διαδικασία. Γνωρίζουμε πὼς κάθε προσπάθειά μας γιὰ ἐσωτερικὴ ἀναγέννηση πολιορκεῖται διαρκῶς ἀπὸ ἀμφιβολίες τῆς ψυχῆς καὶ ἀπὸ ἀδυναμίες τοῦ σώματος. Ὅλα αὐτὰ ὅμως θὰ φανοῦν ἀσήμαντα, ἐὰν πιστέψουμε μὲ ὅλη τὴν δύναμη τῆς ψυχῆς μας πὼς ὁ ἴδιος ὁ Κύριος μᾶς περιμένει καὶ διαρκῶς μᾶς ἐνισχύει, ὥστε νὰ μᾶς χαρίσει τὴν ἀπόλαυση τῆς δικῆς Του ἁγιότητος καὶ τῆς δικῆς Του μακαριότητος.
Γιὰ τὸν λόγο αὐτό, ἂς φτάσει ὡς τὰ βάθη τῆς καρδιᾶς μας, ὁ γεμᾶτος ἀγάπη καὶ ἐλπίδα σημερινὸς λόγος τοῦ ἀποστόλου Παύλου: «Ἂς ἔχουμε προσηλωμένο μὲ πίστη τὸ βλέμμα μας στὸν Χριστό, τὸν ἀρχηγὸ καὶ ἱδρυτὴ τῆς πίστεώς μας, ὁ Ὁποῖος, μὲ τὴν χάρη Του μᾶς ὁδηγεῖ στὸν δρόμο τῆς τελειότητος» (στ. 2). Ἀμήν.
Μὲ ὅλη μου τὴν πατρικὴ ἀγάπη,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
