Ἀγαπητοί μου πατέρες καί ἀδελφοί,
Παιδιά μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπημένα,
Ἡ σημερινή ἀποστολική περικοπή μᾶς ταξιδεύει καί πάλι στήν Γαλατία, στήν ἐνδοχώρα τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Ἐκεῖ, ὅπου τήν περίοδο κατά τήν ὁποίαν γράφεται αὐτή ἡ ἐπιστολή πρός τούς Γαλάτες, μαίνεται ἕνας πόλεμος. Πόλεμος γιά τόν πνευματικό προσανατολισμό πού θά ἀκολουθοῦσε ἡ πρώτη Ἐκκλησία, ὄχι μόνον στήν Γαλατία ἀλλά καί σέ ὅλες τίς περιοχές, ἀπό τίς ὁποῖες πέρασε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος.
Ἀπό τήν μία, ἔχουμε τούς Ἰουδαΐζοντες Χριστιανούς, οἱ ὁποῖοι, παρά τήν ἔνταξή τους στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, δέν μποροῦσαν νά ἀπαλλαγοῦν πλήρως ἀπό τήν νοοτροπία τῆς θρησκείας τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Μέσα τους κυριαρχοῦσε ἡ ἀνάγκη τῆς ὑπακοῆς σέ θρησκευτικούς τύπους καί διατάξεις καί ἡ πεποίθηση πώς κανείς δέν μπορεῖ νά γίνει Χριστιανός ἄν πρῶτα δέν ἀσπαστεῖ τόν Μωσαϊκό Νόμο.
Ἀπό τήν ἄλλη, ἔχουμε τόν Ἀπόστολο Παῦλο, πιστότατο ὁπαδό τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου στό παρελθόν καί τώρα, κήρυκα ἑνός καινούργιου κόσμου, στόν ὁποίο ἡ λύτρωση θά ἐπέλθει, ὄχι μέσῳ τῆς ὑπακοῆς σέ νόμους καί διατάξεις, ἀλλά μέσῳ τῆς πίστεως πρός τό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Ἡ σημερινή, ὅμως, περικοπή εἶναι πολύ χρήσιμη, διότι μᾶς ἀποκαλύπτει τήν καθημερινότητα αὐτῆς τῆς διαμάχης. Στόν δεύτερο κιόλας στίχο ἔχουμε μία ἀποκάλυψη γιά τήν πρακτική πού ἀκολουθοῦσαν οἱ Ἰουδαΐζοντες Χριστιανοί. Ἀναφέρει ὁ Παῦλος:
«Ὅσοι θέλουν νά ἀποκτήσουν καλή φήμη στούς ἀνθρώπους, αὐτοί σᾶς ὑποχρεώνουν νά περιτέμνεστε, μέ μόνο στόχο νά μήν καταδιώκονται ἀπό τούς Ἰουδαίους ἐξ αἰτίας τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστού».
Τί ἀντιλαμβανόμεθα; Τό πρῶτο, πώς, μέσα στούς κόλπους τῆς πρώτης Ἐκκλησίας ὑπῆρχαν μεγάλες ψυχολογικές πιέσεις. Ὑποτιθέμενοι ἀδελφοί ἀσκούσαν πίεση πρός ἀδελφούς, προκειμένου νά ἀκυρωθεῖ τό κύρος καί ἡ διδασκαλία τοῦ Παύλου. Ὁ μέγας Ἀπόστολος ὅμως αἰσθάνεται τήν ἀνάγκη νά ἀποκαλύψει τά κίνητρα αὐτής τῆς πιέσεως:
«Προσέξτε», προειδοποιεῖ τούς ἀποδέκτες τῆς ἐπιστολής του, «τά κίνητρα αὐτῶν πού σᾶς πιέζουν δέν ἔχουν νά κάνουν μέ τήν ἀλήθεια ἀλλά μέ τήν ματαιοδοξία».
Τί ἀντελήφθη ὁ Παῦλος; Πώς οἱ προερχόμενοι ἀπό τούς Ἰουδαίους Χριστιανοί διατηροῦσαν ἀκόμη τήν νοοτροπία τῆς παλαιᾶς τους πίστεως, ἡ ὁποία ἦταν στηριγμένη στήν ἐπίδειξη καί τήν καύχηση γιά τήν εὐσέβεια καί τά καλά ἔργα, μέ μοναδικό σκοπό νά κερδίσουν τόν θαυμασμό καί τήν ἐκτίμηση τῶν ἀνθρώπων.
Ἡ συμπεριφορά αὐτή διατηρεῖται, συχνά, καί στίς ἡμέρες μας. Ἡ προσήλωση σέ τύπους, ἔθιμα καί παραδόσεις συχνά ἀποτελεῖ μανδύα ματαιοδοξίας. Καί μάλιστα, ὅπως ἀναφέρει ὁ μέγας Ἀπόστολος, οἱ τυπολάτρες ἄνθρωποι βλάπτουν τήν ψυχή τους καί μέ τήν ὑποκρισία, καθώς, πολύ συχνά, παρουσιάζονται αὐστηροί στήν τήρηση διατάξεων καί τελετῶν, ἐλαστικοί ὅμως, ὅταν καλοῦνται νά ἐφαρμόσουν τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ.
Ὑπάρχει ὅμως καί κάτι ἀκόμα: Μέ τήν μεγάλη πνευματική του ἐμπειρία, ὁ Ἀπόστολος Παῦλος διαπιστώνει πώς οἱ ἄνθρωποι τῶν τύπων ἔχουν, κατά βάθος, χλιαρή πίστη. Στούς Γαλάτες ἀποδέκτες τῆς ἐπιστολῆς του, ἀποκαλύπτει πως, ἐκεῖνοι πού ἐπιμένουν, ὥστε οἱ μέλλοντες Χριστιανοί νά ἀσπαστοῦν πρῶτα τήν ἑβραϊκή θρησκεία, τό κάνουν, διότι δέν ἔχουν τήν δύναμη νά συγκρουστοῦν μέ τούς παλαιούς ὁμοϊδεάτες τους Ἑβραίους καί νά ἀντιμετωπίσουν τόν χλευασμό τους. Ὄντως, ἦταν ἀδιανόητο γιά τούς Ἰσραηλίτες νά ἀποδεχτούν πώς, ὁ ἔνδοξος Μεσσίας πού ἀνέμεναν, βρέθηκε σταυρωμένος ἐπάνω σέ ξύλο σταυροῦ, προορισμένο γιά ἐγκληματίες. Αὐτή ἡ βλασφημία, σύμφωνα μέ τήν θρησκευτική τους παράδοση, εἶναι βέβαιον πώς ἀποτέλεσε τήν βασική αἰτία γιά τό μένος τους ἐναντίον τῶν Χριστιανών καί ἰδιαίτερα ἐναντίον τῶν Ἰουδαϊζόντων.
Μήπως ὅμως καί σήμερα, τό πνεῦμα τοῦ κόσμου δέν ἀμφισβητεῖ καί δέν χλευάζει μέ χίλιους δύο τρόπους τήν πίστη μας; Δέν βλέπουμε στήν καθημερινότητά μας πώς τά «πιστεύω» καί ἡ ζωή τοῦ Χριστιανοῦ ἔρχονται, πολλές φορές, σέ ἀπόλυτη ἀντίθεση μέ τόν τρόπο ζωῆς τῶν ἀνθρώπων; Δέν εἶναι πολύ συχνά φανερή ἡ ἀπαξίωση πού δέχεται ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος, δημοσίως, διακηρύσσει τήν πίστη του στόν Χριστό καί ζεῖ σύμφωνά μέ τό θέλημά Του;
Γι΄ αὐτόν ἀκριβώς τόν λόγο, ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, παίρνοντας ἀφορμή ἀπό τά γεγονότα τῆς ἐποχής του, ἔρχεται, μέσῳ τῆς σημερινῆς περικοπῆς, νά μᾶς προειδοποιήσει καί νά μᾶς ἐνδυναμώσει. Γνωρίζει πώς ἡ εκτίμηση καί ἡ ἀποδοχή ἐκ μέρους τῶν ἀνθρώπων ἀποτελεῖ γιά πολλούς ἀπό μᾶς, τήν πρώτη προτεραιότητα. Συχνά, προσαρμοζόμαστε στά κριτήρια τοῦ κόσμου, γιά νά μήν συγκρουστοῦμε. Συχνά, ἀποκρύπτουμε πτυχές τοῦ ἑαυτοῦ μας γιά νά μήν μᾶς εἰρωνευτοῦν. Συχνά, καταφεύγουμε στά μέτρα τοῦ κόσμου γιά νά αἰσθανθοῦμε ἀξιόλογοι καί ἀποδεκτοί.
Ἀπό δική του πείρα, ὁ Ἀπόστολος Παῦλος γνώριζε αὐτή τήν ἐξάρτηση ἀπό τήν κοινωνική καταξίωση. Κάποτε, ἦταν ὁ Σαούλ, ὁ ἐκλεκτός τῶν συμπατριωτῶν του, ὁ ζηλωτής διώκτης, ὁ μελλοντικός μέγας Ραβῖνος. Ἔφτασε ὅμως ἡ στιγμή τῆς ἀποκαλύψεως. Μέσα σέ μιά στιγμή, τό βλέμμα τοῦ Ἐσταυρωμένου στόν δρόμο πρός τήν Δαμασκό ἔγινε, γιά ἐκεῖνον, ἡ μοναδική καί παντοτινή πηγή τῆς δικής του ἀξίας. Ἦταν ἡ στιγμή, κατά τήν ὁποίαν μέσα του ἀνατράπηκαν ὅλα καί τόν ἔκαναν νά ὁμολογήσει, ἀλλά καί νά μᾶς διδάξει:
«Ὅσο γιά μένα», γράφει, «δέν θέλω ἄλλη ἀφορμή γιά καύχηση ἐκτός ἀπό τόν σταυρό τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, τόν σταυρό πού πάνω του ὁ κόσμος πέθανε γιά μένα κι ἐγώ γιά τόν κόσμο».
Τί ἀκριβῶς εἶναι αὐτό τό καύχημα τοῦ σταυροῦ; Τήν ἀπάντηση μᾶς τήν δίνει μέ τρόπο ὑπέροχο ὁ Ἱερός Χρυσόστομος, ἑρμηνεύοντας τόν λόγο τοῦ Παύλου.
«Καυχῶμαι», ἀναφέρει ὁ μεγάλος Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας μας, «διότι ὁ Χριστός πῆρε μορφή δούλου καί ἔπαθε αὐτά πού ἔπαθε γιά μένα, τόν ἐχθρό καί τόν ἀχάριστο. Καυχῶμαι γιατί μέ ἀγάπησε τόσο, ὥστε παρέδωσε τόν ἑαυτό του στόν ἀτιμωτικό θάνατο τοῦ σταυροῦ».
Ἀδελφοί μου,
Σέ ἐποχές ὅπου οἱ ἄνθρωποι ζητοῦν ἀπεγνωσμένα τόν θαυμασμό καί τήν κοινωνική καταξίωση, ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ὑψώνει σήμερα τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ καί μᾶς καλεῖ νά τόν ἀναγνωρίσουμε ὡς τήν μοναδική πηγή τῆς καταξιώσεως καί τῆς καύχησεώς μας. Ἡ φωνή τοῦ Παύλου μᾶς καλεῖ νά νιώσουμε σημαντικοί ἐξ αἰτίας τῆς ἀγάπης πού μᾶς ἔδειξε ὁ Δημιουργός μας, κρίνοντάς μας ἄξιους τῆς ὑπέρλογης καί ἀκατανόητης θυσίας Του. Ἡ ὑπομονή καί ἡ ἀνεξικακία του γιά τά ὅσα ὑπέστη ἀπό τούς συμπατριῶτες του, πρώην θαυμαστές του καί κατόπιν θανάσιμους ἐχθρούς του, ἀποτελοῦν γιά μᾶς πηγή ἐνδυναμώσεως γιά ἀπελευθέρωση ἀπό τόν ἄπαινο τοῦ κόσμου τούτου.
Γιά τόν Θεό εἴμαστε ὅλοι πολύτιμοι καί ἀπόδειξη ἀποτελεῖ ὁ Σταυρός, ὁ ὁποῖος ὑψώθηκε γιά τήν δική μας σωτηρία. Ἡ ἕνωση μέ τόν Χριστό προσδίδει στήν ὕπαρξή μας ἀξία μοναδική. Κοντά του, ὅλα τά σημαντικά τοῦ κόσμου μοιάζουν ἀσήμαντα καί μοναδική σημασία ἔχει ἡ σχέση μαζί Του σέ αὐτή τήν ζωή, ἀλλά καί στήν αἰωνιότητα.
Αὐτή τήν σχέση ἄς ποθήσουμε ὅσο τίποτε ἄλλο!
Μὲ ὅλη μου τὴν πατρικὴ ἀγάπη,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
