Γιά τήν Κυριακή, 7η Σεπτεμβρίου 2025
Πρό τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ
(Τό μεγαλεῖο καί ἡ σημασία τῆς ἑρμηνείας τῆς Θείας Λειτουργίας)
Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Παιδιά μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπημένα,
Πρώτη Κυριακὴ τοῦ νέου ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους σήμερα καὶ ἡ Ἐκκλησία μᾶς καλεῖ νὰ ξεκινήσουμε ἕνα νέο ταξίδι, γεμᾶτο πνευματικὴ τροφοδοσία στοὺς σταθμούς, πρῶτα τῶν Κυριακῶν τοῦ ἔτους καὶ κατόπιν, τῶν μεγάλων ἑορτῶν τοῦ κύκλου τῆς Ὀρθόδοξης λατρείας.
Ἡ σημερινὴ Κυριακὴ μᾶς προετοιμάζει γιὰ τὴν πρώτη μεγάλη ἑορτὴ τοῦ κύκλου αὐτοῦ. Πρόκειται γιὰ τὴν Ὕψωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, τοῦ συμβόλου τῆς ὑπέρτατης ταπεινώσεως τοῦ Χριστοῦ μας, ἀλλὰ καὶ τῆς δικῆς μας διαρκοῦς ἐνδυναμώσεωςς καὶ προστασίας στὸν δρόμο πρὸς τὴν θέωση.
Στὸ σημερινὸ Εὐαγγέλιο, ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης πλημμυρίζει μὲ ἀκράδαντη ἐλπίδα τὴν ψυχή μας, θυμίζοντάς μας πὼς ἡ Ὕψωση τοῦ Σταυροῦ μὲ τὸ αἱμόφυρτο Σῶμα τοῦ Κυρίου δὲν ἀποτελεῖ γεγονὸς θανάτου, ἀλλὰ θεόσταλτο δῶρο αἰώνιας ζωῆς. «Τόσο πολὺ ἀγάπησε ὁ Θεὸς τὸν κόσμο, μᾶς λέει σήμερα τὸ Ἱερὸ Εὐαγγέλιο, ὥστε παρέδωσε στὸν θάνατο τὸν μονογενῆ του Υἱό, γιὰ νὰ μὴν χαθεῖ ὅποιος πιστεύει σ’ αὐτὸν ἀλλὰ νὰ ἔχει ζωὴ αἰώνια» (στ. 16).
Μεγαλειῶδες καὶ σωτήριο εἶναι τὸ ζωοποιὸ Πάθος καὶ ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ. Δὲν παύει ὅμως νὰ ἀποτελεῖ ἕνα ἱστορικὸ γεγονὸς ποὺ ἀνήκει στὸ παρελθόν. Πῶς μποροῦμε ἄραγε, νὰ εἴμαστε βέβαιοι ἐμεῖς, τὰ μέλη τῆς σημερινῆς Ἐκκλησίας, ὅτι μετὰ ἀπὸ δύο χιλιάδες (2000) χρόνια, τὸ γεγονὸς αὐτὸ ἀποτελεῖ σήμερα καὶ γιὰ μᾶς εὐκαιρία μεταμορφώσεως τῆς ζωῆς μας καὶ εἰσόδου μας στὴν αἰωνιότητα;
Ὑπάρχουν δύο καθοριστικὰ χωρία τοῦ Εὐαγγελίου, τὰ ὁποῖα ἀρκοῦν γιὰ νὰ μᾶς πείσουν πὼς ὁ Χριστὸς βρίσκεται διαρκῶς ἀνάμεσα μᾶς μὲ τρόπο ποὺ Ἐκεῖνος καθόρισε καὶ παρέδωσε. Τὸ πρῶτο χωρίο εἶναι ἐκεῖνο ποὺ ὁλοκληρώνει τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Ματθαίου καὶ περιλαμβάνει τὰ τελευταῖα λόγια τοῦ Χριστοῦ ποὺ ἀκούστηκαν πάνω στὴν Γῆ: «Ἐγὼ θὰ εἶμαι μαζί σας πάντα, ὡς τὴ συντέλεια τοῦ κόσμου» (Μτθ 28,20).
Τὸ δεύτερο χωρίο βρίσκεται στὸ ἕκτο κεφάλαιο τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Ἰωάννη. Εἶναι τότε ποὺ οἱ Ἰσραηλῖτες ζητοῦσαν ἀπὸ τὸν Χριστὸ ἀποδείξεις γιὰ τὴν δύναμή Του, ὅπως τὸ θαῦμα τοῦ μάννα στὴν ἔρημο, μὲ τὸ ὁποῖο διαρκῶς, o λαὸς τοῦ Ἰσραὴλ τρεφόταν θαυματουργικά, ὅπως μᾶς περιγράφει ἡ Παλαιὰ Διαθήκη. Καὶ τότε ὁ Κύριος τοὺς ἀπάντησε: «Οἱ πρόγονοί σας ἔφαγαν στὴν ἔρημο τὸ μάννα, ἀλλὰ πέθαναν. Ὅποιος ὅμως τρώει ἀπ’ αὐτὸν τὸν ἄρτο ποὺ κατέβηκε ἀπὸ τὸν οὐρανό, αὐτὸς δὲ θὰ πεθάνει. Ἐγὼ εἶμαι ὁ ἄρτος ποὺ κατέβηκε ἀπὸ τὸν οὐρανὸ καὶ χαρίζει τὴν ζωὴ· ὅποιος φάει ἀπ’ αὐτὸν τὸν ἄρτο, θὰ ζήσει αἰώνια».(6:49-51).
Τὴν φράση αὐτὴ ὁ Κύριος τὴν ἔκανε πράξη κατὰ τὴν ὥρα τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου, ὅπου μετέτρεψε τὸ ψωμὶ καὶ τὸ κρασὶ σὲ Σῶμα καὶ Αἷμα Του, παραγγέλλοντας αὐτὸ νὰ κάνουμε καὶ ἐμεῖς ὡς Ἐκκλησία, κάθε φορὰ ποὺ Τὸν ἐπιζητοῦμε. Ὁ Μυστικὸς Δεῖπνος ἀποτελεῖ ἕνα γεγονὸς ποὺ διαρκῶς πραγματοποιεῖται καὶ στὸ ὁποῖο εἴμαστε ὅλοι προσκεκλημένοι. Αὐτὸς ὁ ἐπαναλαμβανόμενος Μυστικὸς Δεῖπνος εἶναι ἡ Θεία Λειτουργία. Διότι, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ἡ Θεία Λειτουργία δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο ἀπὸ τὸν ἴδιο τόν Χριστὸ ἀνάμεσά μας καὶ μέσα μας.
Αὐτὸς εἶναι ὁ ἄρτος πού, σὲ κάθε Θεία Λειτουργία κατεβαίνει ἀπὸ τὸν οὐρανό. Αὐτὴ εἶναι ἡ στιγμή, κατὰ τὴν ὁποίαν, φθαρτὰ ὑλικά, τὸ ψωμὶ καὶ τὸ κρασί, μὲ τὴν χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μετατρέπονται σὲ γέφυρα πρὸς τὴν Οὐράνια Βασιλεία. Αὐτὸ εἶναι τὸ μεγαλύτερο μυστήριο καὶ ἡ ὑπέρταση δωρεὰ πρὸς στὸν ἄνθρωπο.
Ἡ συμμετοχὴ στὴν οὐράνια αὐτὴ τελετουργία ἀποτελεῖ καρπὸ συναντήσεως ἀνάμεσα στὴν βαθιὰ πίστη μας καὶ στὴν Χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος. Μόνο μὲ αὐτὰ τὰ δύο, ὁ ἀνθρώπινος νοῦς βρίσκεται σὲ θέση νὰ ἀντιληφθεῖ τὸ τί κρύβεται πίσω ἀπὸ αὐτὰ ποὺ βλέπουν τὰ μάτια καὶ ἀκοῦν τὰ αὐτιά μας, ἀλλὰ καὶ νὰ συνειδητοποίηση τὴν σημασία ὅλων ὅσα τελοῦνται κατὰ τὴν διάρκεια τῆς Θείας Λειτουργίας. Ποιός εἶναι ὁ τελικὸς σκοπός; Ὁ κάθε πιστός, ὁ καθένας ἀπὸ ἐμᾶς, νὰ μεταβληθεῖ σὲ συνειδητό συλλειτουργό τοῦ μεγάλου αὐτοῦ μυστηρίου. Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι πρωτίστως γεγονὸς πίστεως. Ἔρχεται ὅμως ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος, στοῦ ὁποίου τὴν Θεία Λειτουργία συμμετέχουμε κάθε Κυριακή, καὶ διδάσκει: «Εἶναι ἀπαραίτητο νὰ μάθουμε τὴν προέλευση τοῦ Μυστηρίου, τὴν αἰτία ποὺ μᾶς παραδόθηκε καὶ τὴν εὐεργεσία ποὺ μᾶς ἐπιφυλάσσει».
Ὅπως λοιπὸν μᾶς ἀποκαλύπτει ἡ ὑπέροχη αὐτὴ διδαχή, χωρὶς τὴν κατανόηση τῆς σημασίας τῆς Θείας Λειτουργίας καὶ ὅλων ὅσα πραγματοποιοῦνται κατὰ τὴν τέλεση της, κινδυνεύουμε νὰ ἀντιμετωπίσουμε τὴν ὑπέροχη αὐτὴ δωρεὰ ὡς μιὰ ἀκατανόητη καὶ μαγικὴ τελετουργία, χωρὶς τὴν δυνατότητα νὰ ἀγγίξει τὴν ψυχή μας καὶ νὰ μεταμορφώσει τὴν ζωή μας.
Ἀδελφοί μου,
Ὅπως ἀντιλαμβάνεστε, ἡ ἑρμηνεία τῆς Θείας Λειτουργίας εἶναι ἀπαραίτητη, προκειμένου, μὲ ὅλες μας τὶς δυνάμεις, νὰ προσεγγίσουμε τὸ βάθος τοῦ Μυστηρίου καὶ νὰ γευτοῦμε, μὲ πλήρη συνείδηση καὶ συναίσθηση, τοὺς γλυκύτατους καρποὺς τῆς Θείας ἀγάπης καὶ φιλανθρωπίας. Γιὰ τὸν λόγο αὐτό, κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ ἐρχόμενου ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους, τὸ κήρυγμα θὰ ἐπιδιώξει νὰ προσφέρει μὲ τρόπο ἁπλὸ καὶ κατανοητὸ τὶς βασικὲς γνώσεις σχετικὰ μὲ τὸ Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας, ὅπως ἐπίσης ὀνομάζεται, καὶ νὰ ἐμβαθύνει στὰ σύμβολα καὶ τὰ νοήματά της.
Εἶμαι ἀπολύτως πεπεισμένος πὼς ἡ γνώση αὐτή, σὲ συνδυασμὸ μὲ τὴν βαθιὰ πίστη καὶ τὴν εὐλάβεια ποὺ σᾶς χαρακτηρίζει, θὰ πολλαπλασιάσει τοὺς καρποὺς τῆς πνευματικῆς σας ζωῆς καὶ θὰ σᾶς καταστήσει συνειδητούς συλλειτουργοὺς τοῦ ὑπέρτατου αὐτοῦ Μυστηρίου, μέσῳ τοῦ ὁποίου, ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς μᾶς καλεῖ διαρκῶς σὲ συνοδοιπορία πρὸς τὴν Βασιλεία Του. Ἀμήν.
Μὲ ὅλη μου τὴν πατρικὴ ἀγάπη,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
