Γιά τήν Ἁγία και Μεγάλη Παρασκευή, 18ῃ Ἀπριλίου 2025
Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Παιδιά μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπημένα,
«Τῇ Ἁγίᾳ καὶ Μεγάλῃ Παρασκευῇ τὰ Ἅγια καὶ σωτήρια καὶ φρικτὰ Πάθη τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐπιτελοῦμεν…».
Κεντάει σὰν λόγχη τὴν ψυχή μας τὸ συναξάρι τούτης τῆς ἡμέρας. Σὲ λίγες μόνο λέξεις καταγράφεται συμπυκνωμένη ἡ ἀνθρώπινη ἀγριότητα, ἡ ἀπροκάλυπτη βία τοῦ μανιασμένου ὄχλου ἀπέναντι στὸν Ἀναμάρτητο. Τὰ ραπίσματα, τὰ κολαφίσματα, οἱ ἐμπτυσμοί, οἱ ὕβρεις, οἱ ἐμπαιγμοί, τὸ ἀκάνθινο στεφάνι, ἡ πορφυρὴ χλαμύδα μαρτυροῦν τὴν φτώχεια τῆς ξεπεσμένης ἀνθρωπότητος μπροστὰ στὴν ἀπροσμέτρητη θεία μακροθυμία. Καὶ ἕπεται ὁ Σταυρός, ὡς αἰώνιο ὀροθέσιο καὶ σφραγῖδα τῆς ἀπύθμενης ἀγάπης Του γιὰ ὅλους ἀνεξαιρέτως, παρόλο ποὺ καθημερινὰ Τὸν σταυρώνουμε.
Ὁ «πρᾶος καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ» Ἰησοῦς ὑπῆρξε θῦμα τῆς ἀνελέητης βίας. Αἱμόφυρτος, χωρὶς εἶδος καὶ κάλλος, εἶναι ἐγκαταλελειμμένος στὸ μῖσος ἐκείνων ποὺ εὐεργέτησε. Ἐξάντλησε τὸν πλοῦτο τῶν εὐεργεσιῶν Του σ΄αυτούς τοὺς ἀγνώμονες καὶ ἐκεῖνοι ἐκόρεσαν ἐπάνω Του ὅλη τὴν μανία τοῦ μίσους τους.
Τὴν νύχτα στήν Γεθσημανῆ, τὴν ὥρα ποὺ οἱ στρατιῶτες Τὸν συλλαμβάνουν, προφέρει τὴν τελευταία καταδίκη τῆς βίας. Ἡ ἐπιπόλαιη κίνηση τοῦ Πέτρου νὰ ἀποκόψει τὸ αὐτὶ τοῦ ὑπηρέτη Μάλχου γιὰ νὰ ὑπερασπισθεῖ τὸν Διδάσκαλό του, καταδικάζεται ἀμέσως ἀπὸ τὸν πρᾶο Ἰησοῦ. «Ἀπόστρεψον τὴν μάχαιραν εἰς τὸν τόπον αὐτῆς» τοῦ λέγει. «Πάντες γὰρ οἱ λαβόντες μάχαιραν ἐν μαχαίρᾳ ἀποθανοῦνται».
Ὅταν οἱ στρατιῶτες κινοῦνται ἀπειλητικὰ ἐναντίον Του μὲ μαχαίρια καὶ ξύλα στὸν κῆπο τῆς ἀγωνίας, ὁ Ἰησοῦς θεραπεύει καὶ ἀγαπᾶ. Ὅταν τὸ φιλὶ τῆς προδοσίας Τὸν πληγώνει περισσότερο ἀπὸ κάθε ἄσκηση βίας, ὁ Ἰησοῦς μακροθυμεῖ. Καὶ ὅταν ἀκολουθοῦν στὴν συνέχεια οἱ ἐμπαιγμοὶ καὶ τὰ βασανιστήρια, δὲν παρατάσσει ἀπέναντι στοὺς ἀνόμους τὶς λεγεῶνες τῶν Ἀγγέλων Του, δὲν τοὺς συντρίβει «ὡς σκεύη κεραμέως» ἀλλὰ τοὺς κοιτᾶ μὲ οἶκτο καὶ συμπόνοια, ὅπως ἕνας πατέρας κοιτάει τὸ ἄρρωστο παιδί του καὶ συγχωρεῖ τοὺς κακούργους. Ὅταν Τὸν σταυρώνουν ἀνάμεσα σὲ ληστές, Ἐκεῖνος στρέφεται πρὸς τὸν Θεό Πατέρα καὶ προσεύχεται γιὰ τοὺς σταυρωτές Του. Ἀντιπαρατάσσει στὴν ἄβυσσο τῆς ἀνθρωπίνης κακίας τὸ μεγαλεῖο τῆς θείας συγγνώμης, στὴν σκληρότητα τῶν θεοκτόνων, τὸ ἔλεος καὶ τὴν εὐσπλαγχνία. Κανεὶς δὲν εἶχε ὤς τότε φανταστεῖ ὅτι θὰ πρέπει, ὄχι ἁπλᾶ νὰ ἀνεχόμαστε καὶ νὰ συγχωροῦμε ἀλλὰ καὶ νὰ προσευχόμαστε γιὰ τοὺς ἐχθρούς μας.
Ἀπὸ τὰ χρόνια τοῦ Χριστοῦ μέχρι καὶ σήμερα ἡ βία ἀποκαλύπτει τὴν τραγωδία τῆς ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως, τὴν παρακμὴ τῆς κοινωνίας ποὺ ἀντανακλᾶ τὴν ἀπομάκρυνση ἀπὸ τὸν Θεό. Καὶ εἶναι ὁ σκληρὸς καὶ ἀδυσώπητος νόμος τῆς ἁμαρτίας ποὺ τὴν πυροδοτεῖ μέσα μας καὶ γύρω μας. Στὸν Γολγοθᾶ ἐκφράζεται ἀπὸ τοὺς ταραγμένους καὶ ἀνυπόμονους στρατιῶτες καί ἀπὸ τὶς παγωμένες καρδιὲς τῶν Ἰουδαίων. Στοὺς καιρούς μας ἡ κακία ἀποδεικνύεται περίτρανα ἀπό τὰ γεγονότα ποὺ ἐκτυλίσσονται γύρω μας.
Ἡ βία θριαμβεύει στὸ ἐπίκεντρο τῆς καθημερινότητός μας. Ὁπωσδήποτε, ἡ ἀκατανόητη ἐγκληματικότητα μᾶς τρομάζει. Ἐκεῖνο, ὅμως, ποὺ μᾶς πληγώνει περισσότερο εἶναι ἡ ἐπιθετικότητα τῶν παιδιῶν, ὁ σχολικός ἐκφοβισμὸς, ἡ βία στὰ γήπεδα καί στὴν οἰκογένεια. Πρόκειται γιὰ μιὰ ἔκρηξη παραβατικότητος μὲ ἀνεξέλεγκτη δυναμική, ποὺ βαραίνει τὶς ψυχές μας καὶ μᾶς καλεῖ σὲ ἐγρήγορση. Οἱ ἁρμόδιοι ἐπιστήμονες συσκέπτονται καί καταθέτουν τίς ἀπόψεις τους γιά λύσεις, ὡστόσο ἡ ἀγριότητα περισσεύει πάνω στὴν φτωχή μας γῆ. Παράλληλα, τρομοκρατικὲς ἐνέργειες, βομβαρδισμοὶ καὶ ἑκατόμβες ἀθώων θυμάτων δὲν μᾶς ἀφήνουν περιθώρια ἐφησυχασμοῦ. Κοσμοκράτορες καὶ ἄρχοντες τοῦ κόσμου τούτου στὸν βωμὸ συμφερόντων καταδυναστεύουν καὶ θυσιάζουν λαοὺς καὶ ἔθνη, σπέρνουν τὸν πόνο καὶ τὴν ἀπόγνωση ἄλλοτε δέ τὴν προσφυγιὰ καὶ τὴν ὀρφάνια, βυθίζοντας συνανθρώπους μας στὴν φρίκη καὶ στὴν ἐξαθλίωση. Κανεὶς δὲν στέκεται πλέον ἀδιάφορος στὴν ἀπρόσμενη ἔκρηξη τῆς βίας στὸν κόσμο μας.
Κί ἂν παρ΄όλα αὐτά, σήμερα, τίποτε δὲν φαίνεται ἱκανὸ νὰ ἀναχαιτίσει τὴν ἔξαρση τῆς βίας καὶ τοῦ ἐγκλήματος, κὶ ἂν ἀπέτυχαν νὰ ὑποδείξουν διεξόδους σωτηρίας οἱ ἐπιστῆμες, ἡ τεχνολογία καὶ ἡ φιλοσοφία, ἰδοὺ μᾶς δείχνει τὸ δρόμο ὁ μακρόθυμος Ἰησοῦς. Δὲν ἀπαντᾶ στὸ κακὸ μὲ τήν βία, ἀλλὰ συγχωρεῖ γιατί ἀγαπᾶ! Κυρίως, ὅμως, στρέφεται στὸν Θεὸ Πατέρα καὶ ἀκούγεται στὸν Γολγοθᾶ ἡ πιὸ συγκλονιστικὴ ἱκεσία ποὺ ὑψώθηκε ἀπὸ τὴν γῆ στὸν οὐρανὸ, ἀπὸ τότε ποὺ ὑπάρχουν ἄνθρωποι καὶ προσεύχονται: «Πάτερ ἄφες αὐτοῖς».
Ἂς εἶναι αὐτὴ καὶ ἡ δική μας τακτική: ἡ τόλμη τῆς ἀγάπης ἀπέναντι στὴν παραφροσύνη τῆς βίας, ἡ στροφὴ πρὸς τὸν Θεό, ἡ ἐπιστροφή μας στὴν Ἁγία Του Ἐκκλησία. Κάναμε τὸ πείραμα νὰ ζήσουμε μακρυά Του καὶ βιώσαμε τὸν παραλογισμὸ καὶ τὴν ἀγριότητα. Κλείσαμε τὴν καρδιά μας στὸ φῶς Του καὶ ἡ ζωή μας βυθίστηκε στό σκοτάδι, τό ὁποῖο γίνεται ὅλο καὶ πιὸ καταχθόνιο. Ἀποδομήσαμε κοινωνικὲς ἀξίες καὶ ἰδεώδη καὶ ἀθελά μας ὑποκινήσαμε τὴν βία. Σὲ τίποτε ἡ ψυχή μας δὲν ἀναπαύτηκε, πουθενὰ δὲν εἰρήνευσε. Μόνη μας ἐλπίδα παραμένει Ἐκεῖνος, ὁ πρᾶος καὶ ἀνεξίκακος Ἰησοῦς, ποὺ «σήμερον κρεμᾶται ἐπὶ ξύλου».
Μᾶς περιμένει μὲ τὰ χέρια ἀνοιχτὰ πάνω στὸν Σταυρό, γιὰ νὰ βροῦμε κοντὰ Του αὐτὸ πού μακρυὰ Του ἔχουμε χάσει, γιὰ νὰ περισώσουμε ὅ,τι ἱερὸ μᾶς ἀπέμεινε μέσα στὴν δίνη τῶν δύσκολων καιρῶν μας. Ἂς ὑψώσουμε ἱκετευτικὰ τὸ βλέμμα στὸν Ἐσταυρωμένο κὶ ἂς ἀφήσουμε λόγια καρδιᾶς νὰ ψελλίσουν τὰ χείλη μας:
«Κύριε, μὲ βαθειὰ ἐπίγνωση τῆς ἁμαρτωλότητός μας προστρέχουμε σὲ Σένα. Μὲ δέος καὶ συντριβή Σὲ ἱκετεύουμε γιὰ ὅσους βιαιοπραγοῦν, γιὰ ὅσους ἐγκληματοῦν ἀλλὰ καὶ γιὰ ὅσους δοκιμάζονται ἀπὸ τὴν σκληρότητα τῶν ἀνθρώπων, γιὰ ὅσους σχεδιάζουν ἐκδίκηση, γιὰ ὅσους ἀπελπίζονται. Τὰ γόνατά μας λυγίζουν, τὰ μάτια μας βουρκώνουν, ἡ καρδιά μας ματώνει. Ἔρχονται στιγμές ποὺ ἡ θλίψη καὶ ὁ πόνος κατακλύζουν καὶ σφυροκοποῦν τὴν ὕπαρξή μας, γιατί ἡ βία θριαμβεύει. Νιώθουμε, τότε, ὅτι βρισκόμαστε ἐπάνω στὸν δικό μας σταυρό, ὁ ὁποῖος εἶναι προέκταση τοῦ δικοῦ Σου. Μόνοι μεταξὺ οὐρανοῦ καὶ γῆς πρέπει νὰ ἀντιμετωπίσουμε τὰ δεινὰ ποὺ ἀπειλητικὰ μᾶς κυκλώνουν, τὴν βία ποὺ μᾶς προκαλεῖ ἀπέχθεια καὶ φρίκη. Τὶς περισσότερες φορὲς νοιώθουμε μέσα μας νὰ μαίνεται ἀνεξέλεγκτα ἡ πυρκαγιὰ τῆς ὀργῆς καὶ τῆς ἀνταποδόσεως. Εἴμαστε ἀκόμη εὔκολοι σὲ ἐκδίκηση, φειδωλοὶ σὲ συγχωρητικότητα, διστακτικοὶ νὰ ἀγαπήσουμε ὅσους μᾶς πληγώνουν, παγιδευμένοι στὴν λογική, στὰ ἔνστικτά μας καὶ στὶς αὐθόρμητες ἀντιδράσεις μας.
Κύριε, δῶσε μας τὴν δωρεὰ τῆς ἁγίας Σου ταπεινώσεως, γιὰ νὰ ἀντισταθοῦμε στὸ κακὸ μὲ πνεῦμα ἀγάπης καὶ καταλλαγῆς. Ζητᾶμε ἀπεγνωσμένα τὴν δική Σου δύναμη, γιὰ νὰ στηριχτεῖ ἡ κουρασμένη καὶ ἁμαρτωλὴ ψυχή μας. Ἐλπίδα μας καὶ ἐπιστηριγμὸς μας εἶσαι μονάχα Ἐσύ! Δῶσε μας προσευχόμενη καρδιά, «τετρωμένη ἀγάπης», γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσουμε εἰρηνικά, ὅσους κινοῦνται γύρω μας μὲ σκληρότητα καὶ βιαιότητα. Ἐσὺ μᾶς δίδαξες νὰ τοὺς ἀγαπήσουμε γιὰ νὰ μᾶς ἀγαπήσουν, νὰ τοὺς συγχωρήσουμε γιὰ νὰ συγχωρηθοῦν καὶ οἱ δικές μας ἀστοχίες. Γαλήνεψε, Κύριε, τὶς ψυχές μας, γιὰ νὰ εἶναι τοῦτο τὸ Πάσχα γιὰ ὅλους μας πέρασμα ἀπὸ τὴν ἀνθρώπινη ἀγριότητα στὴν χαρὰ καὶ τὴν εἰρήνη τῆς θεϊκῆς Σου παρουσίας, ἀπὸ τὸν σεισμὸ τοῦ Σταυροῦ στὸν συγκλονισμὸ τοῦ κενοῦ μνημείου, ἀπὸ τὸ «Τετέλεσται» στὴν ἔκπληξη τῆς Ἀναστάσεως. Ἀμήν!
Μὲ ὅλη μου τὴν πατρικὴ ἀγάπη,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
