Ἀγαπητοί μου πατέρες καί ἀδελφοί,
Παιδιά μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπημένα,
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας εἶναι μία, ἁγία, καθολικὴ καὶ ἀποστολική. Ἔτσι τὴν περιγράφει τὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως, τὸ ὁποῖο ὅλοι μαζὶ ἀπαγγέλουμε σὲ κάθε Θεία Λειτουργία. Ὑπάρχει ὅμως καὶ μία ἰδιότητα, ἡ ὁποία, ἂν καὶ δὲν ἀναφέρεται στὸ «Πιστεύω», εἶναι ἐξίσου σημαντική: Ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ἡ Ἐκκλησία τῶν ἑπτά (7) Οἰκουμενικῶν Συνόδων. Ἡ διδασκαλία καὶ τὰ δόγματα τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, ὡς καρποὶ τῆς πνευματικῆς ἐμπειρίας τῶν Ἁγίων Πατέρων μας, συναποτελοῦν τὸν δρόμο ποὺ ὁδηγεῖ στὴν θέωση, δηλαδὴ στὴν κατὰ χάριν ὁμοίωση μὲ τὸν Δημιουργὸ καὶ Θεό μας.
Σήμερα τιμοῦμε τοὺς Ἁγίους Πατέρες τῆς ἑβδόμης Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Στὰ πρόσωπά τους ὅμως τιμοῦμε καὶ τοὺς Πατέρες ὅλων τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων. Καὶ μάλιστα, ὄχι μόνον τοὺς τιμοῦμε ἀλλὰ καὶ τοὺς εὐγνωμονοῦμε, διότι ἡ ἁγία τους ζωὴ ἔγινε ἡ αἰτία νὰ βιώσουν τὴν ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, μέσῳ τοῦ ὁποίου φωτίστηκαν καὶ δίδαξαν, ὥστε νὰ ἀπολαμβάνουμε σήμερα ἐμεῖς τὸν ἀστείρευτο πνευματικὸ πλοῦτο τῆς Ὀρθόδοξης πίστεώς μας.
Ἄριστα ταιριάζει μὲ τὴν τιμὴ ποὺ ἀποδίδουμε στοὺς θεόπνευστους Πατέρες ἡ σημερινὴ ἀποστολικὴ περικοπή. Ἀνήκει στὴν ἐπιστολὴ τοῦ ἀποστόλου Παύλου πρὸς ἕναν πιστὸ μαθητή του, ὑπέροχο συνεργάτη καὶ ἀφοσιωμένο συμπαραστάτη του, τὸν ἅγιο Τίτο.
Ὁ Τίτος ὑπῆρξε Χριστιανὸς ποὺ προερχόταν ἀπὸ τὶς τάξεις τῶν εἰδωλολατρῶν. Συνόδευσε τὸν ἀπόστολο Παῦλο στὴν Ἀντιόχεια, ὅταν ξέσπασε ἡ μεγάλη διαφωνία γιὰ τὸ ζήτημα τῆς ἑβραϊκῆς περιτομῆς. Ἔλαβε μέρος στὴν πρώτη Ἀποστολικὴ Σύνοδο. Ἐπανειλημμένως ὁ Παῦλος τὸν ἔστειλε στὴν Κόρινθο καὶ κατὰ τὴν τέταρτη ἀποστολικὴ περιοδεία του, τὸν ἄφησε στὴν Κρήτη γιὰ νὰ ὀργανώσει τὴν ἐκεῖ νεοσύστατη Ἐκκλησία.
Ἡ ἐπιστολὴ πρὸς τὸν Τίτο γράφτηκε πρὸς τὸ τέλος τῆς ζωῆς τοῦ ἀποστόλου Παύλου. Περιλαμβάνει πολύτιμες ὁδηγίες γιὰ τὴν ὀργάνωση τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας ποὺ ἀφοροῦν καὶ τὴν δική μας ἐποχή. Εὔκολα διαπιστώνει κανεὶς τὴν ἐκτίμηση, τὴν ἀγάπη ἀλλὰ καὶ τὴν ἐμπιστοσύνη ποὺ εἶχε ὁ Παῦλος γιὰ τὸν μαθητή του.
Στὴ σημερινὴ περικοπή, πρωταγωνιστὴς εἶναι ὁ ἀνθρώπινος λόγος, αὐτὸ τὸ ἐργαλεῖο μὲ τὸ ὁποῖο μᾶς προίκισε ὁ Θεὸς καὶ ποὺ εἶναι σὲ θέση, μὲ τὴν σωστή του χρήση, νὰ παρηγορεῖ καὶ νὰ σώζει ψυχές, μὲ τὴν λανθασμένη του ὅμως χρήση, νὰ ἐξαπατᾷ, νὰ ἀποπροσανατολίζει καὶ νὰ ἐξουθενώνει.
Στὴν Ἐκκλησία μας, οἱ λέξεις καὶ οἱ λόγοι ποὺ χρησιμοποιοῦμε δέν ἐκφράζουν ἁπλῶς διανοητικὲς ἀλήθειες ποὺ κατασκεύασε ὁ ἀνθρώπινος νοῦς. Ἀντίθετα, μέσῳ αὐτῶν, ἐκφράζεται ἡ ἐμπειρία τῶν ἁγίων ἀπὸ τὴν παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στὴν καρδιά τους. Στὸν πρῶτο κιόλας στίχο τῆς σημερινῆς περικοπῆς, ὁ ἀπόστολος Παῦλος διαβεβαιώνει τὸν πιστό του μαθητή πὼς ἡ λύτρωση ποὺ χάρισε στὸν ἄνθρωπο τὸ πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ διδασκαλία ἀξιόπιστη καὶ ἀπόλυτα ἀληθινή. Αὐτὸ μπορεῖ καὶ τὸ διαβεβαιώνει ἕνας ἄνθρωπος, στὸν ὁποῖον ἀποκαλύφθηκε ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς ἐκεῖνο τὸ ἀπομεσήμερο στὸν δρόμο πρὸς τὴν Δαμασκό. Ὁ Παῦλος, πρῶτα βίωσε καὶ κατόπιν δίδαξε. Λέξεις χρησιμοποίησε, μόνον ποὺ οἱ λέξεις αὐτὲς ἄλλαξαν τὸν κόσμο. Γιατί, ἄραγε; Διότι μόνον τὰ λόγια ποὺ προέρχονται ἀπὸ βαθιὰ πίστη εἶναι σὲ θέση νὰ πείσουν τοὺς ἀνθρώπους νὰ ἀλλάξουν ζωὴ καὶ νὰ ἀφοσιωθοῦν στὰ ἔργα τῆς ἀγάπης. Μόνον αὐτὰ τὰ λόγια πρέπει νὰ λέγονται καὶ μόνον αὐτὰ πρέπει νὰ ἀκούγονται.
Στὴ συνέχεια, ὅμως, ὁ Παῦλος δὲν παραλείπει νὰ ἀναφερθεῖ καὶ στὰ λόγια ποὺ δὲν πρέπει νὰ ἀκούγονται. Πρόκειται γιὰ ἐκεῖνα τὰ κούφια λόγια, τὶς μάταιες συζητήσεις, ἀκόμη καὶ γιὰ θεολογικὰ ἢ πνευματικὰ θέματα, τὰ ὁποῖα, ὅμως, προέρχονται ἀπὸ ράθυμες καὶ ἀφώτιστες καρδιὲς καὶ ἐκφέρονται μὲ πνεῦμα ἀντιλογίας καὶ ἐγωισμοῦ, ὁδηγώντας σὲ ἔριδες, ταραχή, ἀκόμη καὶ σχίσματα.
Ὅταν μάλιστα, ἄνθρωποι ἀφώτιστοι ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἐξαιτίας τέτοιων παθῶν, θελήσουν νὰ διδάξουν καὶ νὰ καθοδηγήσουν ἄλλους, τότε ἀνοίγει διάπλατα ὁ δρόμος πρὸς τὴν αἵρεση, ἡ ὁποία διαστρεβλώνει τὴν ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας καὶ παρασύρει τοὺς ἀνθρώπους σὲ λανθασμένους πνευματικοὺς δρόμους, ποὺ θέτουν σὲ κίνδυνο τὴν σωτηρία τους. Τέτοιοι ἄνθρωποι, ὁ ἀπόστολος Παῦλος θεωρεῖ, πὼς δύσκολα ἐπανέρχονται στὸν ὀρθὸ δρόμο, γι΄ αὐτὸ καὶ συμβουλεύει τὸν Τίτο, μετὰ ἀπὸ μία δυὸ προσπάθειες, νὰ διακόπτει κάθε σχέση μαζί τους.
Οἱ αἱρέσεις προκαλοῦσαν ἀνέκαθεν ἔντονη ταραχὴ στὴν ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας. Δὲν εἶναι ὅμως οἱ μόνες. Ἀνάλογη ταραχὴ μποροῦν νὰ προκαλέσουν καὶ συμπεριφορὲς ἐκ μέρους ἀνθρώπων ποὺ εἶναι ἀτελεῖς πνευματικά. Οἱ μάταιες συζητήσεις, ἔστω καὶ ἐὰν δὲν ἔχουν ὡς θέμα τους τὴν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, ἀποτελοῦν κίνδυνο ποὺ μπορεῖ νὰ δηλητηριάσει τὴν ζωὴ τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινότητας καὶ νὰ ὁδηγήσει σὲ ἀλλοίωση, ὄχι τῆς Ὀρθόδοξης διδασκαλίας, ἀλλὰ τῆς ἴδιας τῆς ἀγάπης.
Κάθε συζήτηση γιὰ θέματα ἄσκοπα καὶ ἄσχετα μὲ τὸ ἦθος τῆς Ἐκκλησίας, κάθε ἐπιθετικὴ ἢ εἰρωνικὴ κριτική, ἡ ὁποία πολλὲς φορές, μάλιστα, ἐνδύεται καὶ τὸν μανδύα τῆς καλῆς προθέσεως, εἶναι σὲ θέση νὰ σκορπίσει στὶς ψυχὲς τῶν μελῶν τῆς ἐνορίας μία σκοτεινὴ ὁμίχλη ἀρνητικῶν σκέψεων καὶ τοξικῶν συναισθημάτων. Τότε εἶναι ποὺ οἱ σχέσεις διαταράσσονται καὶ οἱ καρδιὲς ψυχραίνονται.
Ἀδελφοί μου,
Ἡ συμβουλὴ ποὺ δίνει σήμερα ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στὸν Τίτο κρούει καὶ σὲ μᾶς τὸν κώδωνα τοῦ κινδύνου καὶ μᾶς καλεῖ νὰ μεταμορφώσουμε τὸν λόγο μας σὲ ἐργαλεῖο διαδόσεως τῆς ἀλήθειας τῆς πίστεώς μας καὶ ἀγάπης πρὸς τὸν ἀδελφό μας. Δὲν πρέπει ὅμως νὰ ξεχνᾶμε πώς, τὸ νὰ ἀποκτήσουμε ἕναν τέτοιο λόγο, ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν ποιότητα τῆς καρδιᾶς μας. Ὁ Κύριος μᾶς διαβεβαιώνει στὸ κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγέλιο πὼς οἱ λόγοι μας πηγάζουν ἀπὸ τὸ περίσσευμα τῆς καρδιᾶς μας. Ὅσο αὐτὴ θὰ καθίσταται, σταδιακά, κατοικητήριο τῆς Χάριτος τοῦ Υἱοῦ καὶ Λόγου τοῦ Θεοῦ, τόσο ἀπὸ αὐτὴν θὰ πηγάζει ὁ δικός μας ἀγαθός, χαριτωμένος καὶ ἐμπνευσμένος λόγος. Ὀφείλουμε λοιπὸν νὰ προστατέψουμε τὴν καρδιά μας ἀπὸ τοὺς ἀρνητικοὺς λογισμοὺς καὶ τὶς ἐπιζήμιες συναναστροφές, ἐπιστρατεύοντας τὰ ὅπλα τῆς πνευματικῆς ζωῆς ποὺ δὲν εἶναι ἄλλα ἀπὸ τὴν διαρκῆ ἐγρήγορση, τὴν ταπεινοφροσύνη καὶ τὴν προσευχή.
Σὲ μία ἐποχὴ ὅπου τὰ λόγια πληγώνουν καὶ προσβάλλουν, ταράζουν καὶ ἀπειλοῦν, ὁ λόγος ἀπὸ μία ἁγιασμένη καρδιὰ εἶναι σὲ θέση νὰ γλυκάνει τὶς ἀνθρώπινες ψυχὲς καὶ νὰ μεταβάλει ὅλους τούς χώρους καὶ ἰδιαίτερα τὸν χῶρο τῆς Ἐνορίας, σὲ μία ὄαση ἀγάπης, παρηγοριᾶς, ὑποστηριξεως καὶ ἐμπνεύσεως. Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀπὸ τὸ περίσσευμα τῆς καρδιᾶς τους, φώτισαν τὴν Οἰκουμένη. Ἀκολουθώντας τὸ παράδειγμά τους, ἄς προοδεύουμε κι ἐμεῖς διαρκῶς στὴν πνευματικὴ ζωή, ὥστε καὶ ὁ δικός μας λόγος νὰ μεταβληθεῖ σὲ ἀγκαλιά, ὅπου μέσα της, οἱ ἀδελφοί μας θὰ βροῦν μόνον ἀλήθεια καὶ ἀγάπη. Ἀμήν._
Μὲ ὅλη μου τὴν πατρικὴ ἀγάπη,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
