Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Παιδιά μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπημένα,
Ἡ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή ἀποτελεῖ σήμαντρο ἀφύπνισης καὶ ἀπευθύνεται πρὸς ὅλους ἀνεξαιρέτως. Τὸ μήνυμά της μάλιστα εἶναι διπλό: Σήμερα, καταρχάς, μαθαίνουμε πὼς θὰ ἔρθει ἡ στιγμή, κατὰ τὴν ὁποία θὰ σταθοῦμε πρόσωπο πρὸς πρόσωπο ἀπέναντι στὸν ζωντανὸ Θεό. Ἴσως πολλοὶ νὰ φέρνουν στὸ νοῦ τοὺς ἕνα σκηνικὸ δικαστηρίου, ὅπου θὰ κριθοῦμε γιὰ τὶς ἁμαρτίες μας. Κάτι τέτοιο ὅμως δὲν θὰ συμβεῖ. Ὅπως διαβεβαιώνουν οἱ Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας, δὲν κινδυνεύουμε ἀπὸ τὴν καταδίκη του Θεοῦ, ἀλλὰ ἀπὸ τὴ σύγκριση τῆς ὕπαρξής μας μὲ τὴ δική Του εἰκόνα. Ὅπως διαβάζουμε στὰ συναξάρια, ὅσο οἱ ἅγιοι πλησιάζουν τὸν Θεό, τόσο ἀποκαλύπτεται σὲ αὐτοὺς ἡ συναίσθηση τῆς ἁμαρτίας τους καὶ τόσο ὁδηγοῦνται στὴ συντριβὴ καὶ τὴ μετάνοια. Ἔτσι καὶ ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, ὅταν σταθοῦν μπροστὰ στὴν ἀπόλυτη ὀμορφιὰ τοῦ προσώπου τοῦ Θεοῦ, θὰ ἀνακαλύψουν πόσο διέστρεψαν τὴν εἰκόνα Του μέσα τους. Ὅταν ἀντικρίσουν Ἐκεῖνον ποὺ τοὺς ἀγάπησε τόσο πολὺ καὶ συνειδητοποιήσουν πόσο λίγη ἀγάπη Τοῦ ἐπέστρεψαν, θὰ αἰσθανθοῦν πολὺ βαθύτερο πόνο καὶ ἀπὸ τὴν χειρότερη θεϊκὴ καταδίκη.
Ὑπάρχει ὅμως καὶ ἕνα δεύτερο μήνυμα, τὸ ὁποῖο πρέπει νὰ μᾶς ὁδηγήσει σὲ μία διαρκῆ αὐτοεξέταση καὶ σὲ μία διαρκῆ ἀναζήτηση τοῦ τρόπου, τὸν ὁποῖον μας ὑπέδειξε ὁ Κύριος, προκειμένου νὰ ἀνταποκριθοῦμε στὴν ἄπειρη ἀγάπη Του καὶ νὰ σταθοῦμε στὰ δεξιά Του. Σήμερα, δύο ὁμάδες ἀνθρώπων στέκονται ἐνώπιον τοῦ θρόνου Του. Καὶ οἱ δύο γνωρίζουν τὸν Θεὸ καὶ δὲν Τὸν ἔχουν ἀπορρίψει. Ἀπὸ τὸν διάλογο μάλιστα φαίνεται πώς, καὶ οἱ δυὸ κατηγορίες τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν εἶχαν τὴ διάθεση νὰ Τὸν συναντήσουν καὶ νὰ Τὸν ὑπηρετήσουν. Ἡ πρώτη κατηγορία ἀπ’ αὐτούς διοχέτευσε ὅλη τὴν ἀγάπη ποὺ ἔλαβε ἀπὸ τὸν Θεὸ πρὸς τὸν φτωχό, τὸν φυλακισμένο, τὸν περιφρονημένο καὶ τὸν ἄρρωστο. Ἡ πίστη καὶ ἡ εὐγνωμοσύνη πρὸς Ἐκεῖνον δὲν περιορίστηκε σὲ λόγια προσευχῆς, πιθανὸν πολὺ θερμῆς, οὔτε καὶ σὲ ἀφηρημένες σκέψεις, πιθανὸν ὑψηλῆς θεολογίας, οὔτε ἀκόμη σὲ φλογερὰ κηρύγματα γιὰ τὸ μεγαλεῖο καὶ τὴ δύναμη τοῦ ἐπουράνιου Πατέρα. Ὅλη αὐτὴ ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸ μεταβλήθηκε σὲ εὐσπλαχνία πρὸς τὸν συνάνθρωπο. Ἀντὶ νὰ ἀναζητήσουν στοὺς μακρινοὺς οὐρανοὺς τὸν ἀποδέκτη τῆς εὐγνωμοσύνης τους, ἔσκυψαν στὸν κόσμο τοῦτο. Ἀντὶ νὰ ἀναζητήσουν τὸν Θεὸ στὰ ἀπρόσιτα ὕψη, ἀναζήτησαν τὶς ζωντανὲς εἰκόνες του. Ἀντὶ ἁπλῶς νὰ συγκινοῦνται ἀπὸ τὰ Θεῖα Πάθη, ἁπάλυναν τὸν πόνο καὶ ἀλάφρωσαν τὰ βάσανα τῆς καθημερινότητας τῶν ἐμπερίστατων συνανθρώπων τους.
Ἴσως νὰ μὴν ἦταν τόσο ὥριμοι, πνευματικά, ὥστε, σὲ κάθε ἄνθρωπο νὰ βλέπουν τὸν ἴδιο τὸν Χριστό. Ἴσως καὶ νὰ ἔφυγαν ἀπὸ τὴ ζωὴ αὐτὴ μὲ τὸ παράπονο πὼς δὲν γεύτηκαν ποτὲ τὴν παρουσία Του. Γι’ αὐτὸ καὶ στὴ σημερινὴ παραβολή, ἀναρωτιοῦνται: «Κύριε, πότε σὲ εἴδαμε ἄρρωστο, πεινασμένο, διψασμένο, γυμνὸ ἢ φυλακισμένο καὶ σὲ συντρέξαμε;»
Ἔφτασε ὅμως ἡ στιγμὴ τῆς μεγάλης ἀποκάλυψης. Ἔφτασε ἡ στιγμή, ὁ Ἴδιος νὰ τοὺς διαβεβαιώσει πὼς Τὸν συνάντησαν στὰ πρόσωπα ἐκείνων ποὺ δὲν περιφρόνησαν. Ὁ φτωχός, ὁ γυμνός, ὁ πληγωμένος, ὁ ἐγκαταλελειμμένος, ὁ φυλακισμένος ποὺ χτύπησαν τὴν πόρτα τους, ἦταν, ὄντως, Ἐκεῖνος ποὺ πίστευαν καὶ περίμεναν.
Ἡ δεύτερη κατηγορία τῶν ἀνθρώπων τῆς σημερινῆς παραβολῆς ἔχει πολλὲς ὁμοιότητες μὲ τὴν πρώτη. Καὶ ἐδῶ, οἱ ἄνθρωποι ἔχουν ἀποδεχθεῖ τὴν ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ καί, μάλιστα, ἡ παραβολή μᾶς ἀφήνει νὰ ὑποθέσουμε πὼς καὶ ἐκεῖνοι ἀναζητοῦσαν νὰ δοῦν τὸ πρόσωπό Του. Τὸ ἴδιο πρᾶγμα ρωτοῦν: «Κύριε, πότε σὲ εἴδαμε ἄρρωστο, πεινασμένο, διψασμένο, γυμνὸ ἢ φυλακισμένο καὶ δὲν σὲ συντρέξαμε;»
Ἀπέτυχαν ὅμως! Σὲ τί; Στὴ μίμηση Ἐκείνου ποὺ μόνον θεωρητικὰ πίστευαν καὶ ἀγαποῦσαν. Ἐνῷ ὁ ἐπουράνιος Θεὸς «ἐκένωσεν ἑαυτόν», δηλαδὴ ἀποξενώθηκε ἀπὸ τὸν θεϊκό του χαρακτῆρα καὶ καταδέχτηκε, ἀπὸ ἄπειρη ἀγάπη, νὰ λάβει τὴ μορφὴ τῶν πλασμάτων του, οἱ ἄνθρωποι τῆς δεύτερης αὐτῆς κατηγορίας περιφρόνησαν τὴ γῆ, ἀδιαφόρησαν γιὰ τὶς ζωντανὲς εἰκόνες τοῦ Θεοῦ καὶ Τὸν ἄφησαν ὁλομόναχο νὰ περιφέρεται στοὺς δρόμους τοῦ πόνου καὶ τῆς ἀδικίας αὐτοῦ τοῦ κόσμου. Τὴν ὥρα ποὺ τὰ πρόβατα τῆς παραβολῆς Τὸν ἀκολούθησαν στὴ συμπόνια Του γιὰ τοὺς ἀνθρώπους καὶ μετέτρεψαν τὴ θεωρητικὴ ἀγάπη σὲ πράξη, τὰ ἐρίφια ἀρκέστηκαν σὲ μία ἀδρανῆ εὐσέβεια, στερημένη ὅμως ἀπὸ τὴν ἔμπρακτη εὐσπλαχνία.
Ἰδοὺ, λοιπὸν, γιὰ ποιὸ λόγο ἡ σημερινὴ παραβολή μᾶς προσφέρει μία μεγάλη εὐκαιρία. Σήμερα ἔχουμε τὴ δυνατότητα νὰ ταυτίσουμε, στὸ νοῦ καὶ τὴν καρδιά μας, τὸν Θεὸ ποὺ πιστεύουμε καὶ θέλουμε νὰ ἀγαποῦμε, μὲ τὸν συνάνθρωπο ποὺ περιμένει βοήθεια καὶ συμπαράσταση. Φαίνεται τόσο ἁπλὸ καὶ συγχρόνως τόσο μεγαλειῶδες: Τὴ στιγμὴ ποὺ αἰσθανόμαστε πὼς ὁ Θεὸς ποὺ πιστεύουμε εἶναι μακριά μας καὶ πώς, ἴσως, οἱ προσευχές μας νὰ μὴ φτάνουν σ’ Ἐκεῖνον, ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, παίρνοντας τὸ πρόσωπο τὸν ἀδελφῶν μας, κυκλοφορεῖ δίπλα μας.
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Στὴν Τελικὴ Κρίση δὲν θὰ κριθοῦμε ἐπειδὴ δὲν κάναμε θαύματα ἢ δὲν εἴδαμε ὁράματα. Θὰ κριθοῦμε διότι δὲν ἀναγνωρίσαμε τὸν ἴδιο τὸν Χριστὸ στὰ πρόσωπα τῶν ἀνθρώπων. Ἂν κάποιος μᾶς ἔλεγε πὼς αὐτὴ τὴν ὥρα, ἔξω ἀπὸ τὸν Ναό, στέκεται ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς καὶ μᾶς περιμένει, δὲν θὰ τρέχαμε, ἄραγε, ἀφήνοντας κάθε ἄλλη ἀσχολία, προκειμένου νὰ Τὸν ἀγκαλιάσουμε καὶ νὰ Τὸν ὑπηρετήσουμε; Ἰδοὺ, λοιπὸν, ἡ μεγάλη μας εὐκαιρία, ὥστε, ἡ πίστη καὶ ἡ ἀγάπη μας πρὸς Αὐτὸν νὰ μετατραπεῖ σὲ ἔργο καὶ διακονία πρὸς τὶς ζωντανές Του εἰκόνες. Ἄς ἀναζητήσουμε ὅλοι μαζὶ μία ζωή, στὴν ὁποία, μοναδικὴ προτεραιότητα θὰ εἶναι νὰ γίνουμε δικοί Του διάκονοι, ἔχοντας ἀνοιχτὰ τὰ μάτια καὶ τὰ αὐτιὰ τῆς καρδιᾶς μας στὶς ἐκκλήσεις ποὺ καθημερινά μας ἀπευθύνουν οἱ ἀναγκεμένοι ἄνθρωποι τοῦ καιροῦ μας. Καὶ ἂς μὴν ξεχνᾶμε πώς, πεῖνα δὲν εἶναι μόνον ἡ ἀνάγκη γιὰ τροφὴ, ἀλλὰ καὶ ἡ ἀνάγκη γιὰ ἕναν καλὸ λόγο, γιὰ λίγο χρόνο, γιὰ λίγη συγχώρεση. Ἀσθένεια δὲν εἶναι μόνον ἐκείνη τοῦ σώματος ποὺ ὁδηγεῖ ἕναν ἄνθρωπο στὸ νοσοκομεῖο, ἀλλὰ καὶ ἐκείνη τῆς ψυχῆς ποὺ μαραζώνει στὴ μοναξιὰ καὶ περιμένει μία ἀνθρώπινη παρουσία γιὰ νὰ ἀρχίσει καὶ πάλι νὰ ἀναπνέει. Φυλακισμένος δὲν εἶναι μόνον ἐκεῖνος ποὺ βρίσκεται μέσα σὲ ἕνα κελὶ, ἀλλὰ καὶ ἐκεῖνος ποὺ βιώνει τὴν ἀπομόνωση καὶ τὸν ἀποκλεισμό.
Σὲ καιροὺς μὲ ἀνάγκες πρωτόγνωρες καὶ ἐπείγουσες, ὁ ἴδιος ὁ Χριστός μᾶς ἁπλώνει συνεχῶς τὸ χέρι. Κάθε ὥρα καὶ κάθε στιγμή, στὴ ζωὴ τοῦ καθενός, πραγματοποιεῖται ἡ τελικὴ κρίση. Εἶναι στὸ χέρι μας νὰ μετατραπεῖ ὁ τρόπος τῆς ζωῆς μας καὶ ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν συνάνθρωπο σὲ δρόμο ποὺ θὰ μᾶς ὁδηγήσει κατευθείαν στὴν ἀγκαλιὰ Ἐκείνου ποὺ περιμένει ὅλους μας. Ἀμήν.
Μὲ ὅλη μου τὴν πατρικὴ ἀγάπη,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
