Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Παιδιά μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπημένα,
«Ἀπὸ τότε ἤρξατο ὁ Ἰησοῦς κηρύσσειν καὶ λέγειν· μετανοεῖτε· ἤγγικεν γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν».
Εἶναι τόσο μεγάλη ἡ χαρὰ καὶ ἡ εὐφροσύνη ἀπὸ τὴν ἑορτὴ τῆς Βαπτίσεως τοῦ Κυρίου μας, τὴν ὁποίαν ἑορτάσαμε πρὶν λίγες ἡμέρες, ὥστε ἡ Ἐκκλησία μας, ὅπως κάθε χρόνο, συνδέει καὶ τὴν σημερινὴ Κυριακὴ μὲ τὰ Θεοφάνεια καὶ τὴν ὀνομάζει «Κυριακὴ μετὰ τὰ Φῶτα».
Ὅσο ἡ χάρις καὶ ἡ εὐλογία τῶν Θεοφανείων παραμένουν ζωντανὲς στὴν καρδιά μας, τόσο ἐκείνη γεμίζει χαρὰ καὶ ἀγαλλίαση. Αὐτὰ εἶναι τὰ συναισθήματα ποὺ γεννιοῦνται ἀπὸ τὴν φιλανθρωπία καὶ τὴν πρόνοια τῶν τριῶν προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος, ὅπως ἀποκαλύφθηκαν κατὰ τὴν στιγμὴ τῆς Βαπτίσεως τοῦ Κυρίου μας.
Ὁλόκληρη ἡ σημερινὴ περικοπὴ κινεῖται γύρω ἀπὸ μία λέξη: «Ἤρξατο», δηλαδὴ «ἄρχισε», «ξεκίνησε». Ἀλήθεια, τί περιγράφει ἡ σημερινὴ περικοπή; Τὸ ξεκίνημα τοῦ δημόσιου βίου τοῦ Χριστοῦ μας. Σήμερα ἐγκαινιάζεται τὸ κήρυγμά του, ἡ διενέργεια τῶν θαυμάτων του ἀλλὰ καὶ ἡ πορεία Τοῦ πρὸς τὸ σωτήριον Πάθος καὶ τὴν ἔνδοξη Ἀνάστασή του. Καὶ ποιὰ εἶναι τὰ λόγια ποῦ σηματοδοτοῦν αὐτὸ τὸ ξεκίνημα;
«Μετανοεῖτε, ἤγγικεν γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν».
Τὰ ἴδια λόγια ἀπευθύνει καὶ σήμερα πρὸς ὅλους μας. Λόγια πρόσκλησης γιὰ ἀλλαγή, λόγια ἔλευσης ἑνὸς ἄλλου κόσμου, λόγια ἀκράδαντης ἐλπίδας.
Ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ εἶναι πλέον παροῦσα. Ἡ οὐρανοὶ εἶναι πλέον ἀνοιχτοί. Μία ζωὴ χάριτος, φωτός, ἀλήθειας καὶ ἀθανασίας εἶναι πλέον διαθέσιμη. Γιὰ νὰ τὴν ἀπολαύσουμε, ὅμως, ἀπαιτεῖται μετάνοια. «Μετάνοια» σημαίνει ἀλλαγὴ τοῦ νοῦ μας, ἀλλαγὴ τῆς νοοτροπίας μας. Ποιὰ εἶναι ὅμως ἡ οὐσία τῆς μετάνοιας; Μετάνοια, καταρχάς, ἀδελφοί μου, σημαίνει τὴν ὁλοκληρωτικὴ στροφή μας πρὸς τὸν Θεὸ τῆς ἀγάπης, ὁ Ὁποῖος μπορεῖ καὶ ἐπιθυμεῖ νὰ ἐξαλείψει τὰ πάθη μας καὶ νὰ μᾶς ὁδηγήσει σὲ μία νέα ζωή. Ἡ μετάνοια ὁδηγεῖ στὴν ὁλοκληρωτικὴ παράδοση τῆς ζωῆς μας στὸν Θεὸ καὶ τὸ ἄνοιγμα τῆς καρδιᾶς τους στὴν παρουσία Του. Ὁ Θεὸς βρίσκεται ἤδη ἀνάμεσά μας καὶ ἡ Βασιλεία Του ἔχει ἤδη ξεκινήσει.
Ὑπάρχει, ὅμως, καὶ μία ἀκόμα διάσταση τῆς ἀληθινῆς μετάνοιας. Πρόκειται γιὰ τὴν ἀπελευθέρωσή μας ἀπὸ τὴν γοητεία ποὺ ἀσκεῖ ὁ κόσμος στὴν ψυχή μας. Ὁ κόσμος, μέσα στὸν ὅποιον ζοῦμε, διαθέτει τὴν δύναμη νὰ στήνει παγίδες γιὰ νὰ μᾶς πείσει πὼς ἔχει νὰ μᾶς προσφέρει ἀληθινὴ χαρὰ καὶ νόημα ζωῆς. Σήμερα, ὁ Χριστός μᾶς καλεῖ νὰ ἀναγνωρίσουμε πὼς ὁ κόσμος τοῦτος διαθέτει μόνον φθαρτὲς καὶ προσωρινὲς χαρὲς καὶ πὼς δὲν μπορεῖ νὰ ἱκανοποιήσει τὸν πόθο τῆς ψυχῆς μας γιὰ τὴν αἰωνιότητα. Σήμερα, μὲ τὸ πρῶτο Του κήρυγμα, ὁ Κύριος μᾶς καλεῖ νὰ φωτίσουμε τὴν ἐπίγεια ζωή μας μὲ τὸ φῶς τοῦ Εὐαγγελίου. Δὲν εἶναι εὔκολο ἀλλὰ εἶναι ἀπαραίτητο. Γιατί μόνον μὲ τὸ φῶς αὐτὸ θὰ ἀντιληφθοῦμε πὼς ἡ ἐπίγεια ζωή, μόνον προσωρινὰ ἀγαθὰ καὶ εὔθραυστες ἀπολαύσεις ἔχει νὰ μᾶς προσφέρει καὶ πώς, ὅσα μᾶς δημιουργοῦν ἀσφάλεια καὶ αὐτοπεποίθηση, μποροῦν νὰ ἀνατραποῦν ὁλοκληρωτικὰ ἀπὸ τὴν μία στιγμὴ στὴν ἄλλη.
Ἐὰν ἀνταποκριθοῦμε σὲ αὐτὴν τὴν διπλὴ πρόσκληση, ἐὰν δηλαδὴ περιφρονήσουμε τὴν ἀπάτη αὐτοῦ τοῦ κόσμου καὶ παραδώσουμε τὴν ζωή μας στὸν Παντοδύναμο Θεό, τὸν μόλις πρὶν λίγες μέρες βαπτισμένο στὸν Ἰορδάνη, θὰ μπορέσουμε νὰ μετανοήσουμε ὄχι μόνον γιὰ τὶς πράξεις μας ἀλλά, κυρίως, γιὰ τὶς λανθασμένες σκέψεις καὶ προθέσεις πού μᾶς ὁδήγησαν σὲ αὐτές. Ἀληθινὴ μετάνοια δὲν σημαίνει ἁπλῶς ὁμολογία κάποιων ἁμαρτημάτων ἀλλὰ ἀπόφαση γιὰ ἐσωτερικὴ ἀνακαίνιση καὶ ξεκίνημα νέας ζωῆς, μιᾶς ζωῆς ποὺ ὁ πρῶτος σπόρος της εἶναι ἤδη φυτεμένος στὴν καρδιά μας ἀπὸ τὴν στιγμὴ τῆς βάπτισής μας.
Βεβαίως καὶ γνωρίζει ὁ Κύριος ὅτι, παρὰ τὸν ζῆλο καὶ τὴν ἀποφασιστικότητά μας, ἡ ἀνθρώπινη φύση μας συχνὰ παρασύρεται καί, ἀκόμη συχνότερα, ἐπαναλαμβάνει πράξεις καὶ σκέψεις ποὺ εἴχαμε ἀποφασίσει νὰ ἀπαρνηθοῦμε. Εἶναι οἱ στιγμὲς πού μας πλημμυρίζει ἡ ἀπογοήτευση γιὰ τὸν ἑαυτό μας καί, συχνά, ἡ ἀπελπισία πὼς τίποτα δὲν μποροῦμε νὰ κάνουμε γιὰ νὰ ἀλλάξουμε. Γι’ αὐτὴν ἀκριβῶς τὴν στιγμή, ὁ ἅγιος Ἰσαὰκ ὁ Σύρος, ἐρμηνεύοντας στὸ «Πάτερ ἡμῶν», δηλαδὴ στὴν Κυριακὴ προσευχή, τὴν φράση «μὴ εἰσενέγκης ἡμᾶς εἰς πειρασμόν» διδάσκει πὼς ὁ μεγαλύτερος πειρασμὸς ἀπὸ τὸν ὁποῖον ζητοῦμε τὸν Θεὸ νὰ μᾶς ἀπαλλάξει εἶναι ὁ πειρασμὸς τῆς ἀπελπισίας. Ὁ Θεὸς δὲν μετρᾷ τὸν ἀριθμὸ τῶν πτώσεών μας ἀλλὰ τὸν ἀριθμὸ τῶν ἐγέρσεών μας. Ἡ μακροθυμία Του εἶναι ἄπειρη, ὅσες φορὲς κι ἂν χρειαστεῖ νὰ μετανοήσουμε γιὰ τὰ ἴδια ἁμαρτήματα. Ἄπειρη εἶναι καὶ ἡ δύναμή Του νὰ ἐξαλείψει ὅσες φορὲς κι ἂν χρειαστεῖ, ἀκόμα καὶ ἐκεῖνα τὰ ἁμαρτήματα ποὺ φαίνονται σὲ μᾶς ἀποτρόπαια. Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, ἐρμηνεύοντας τὴν περικοπὴ αὐτή, τονίζουν πὼς ὁ Χριστὸς δὲν μᾶς καλεῖ νὰ μετανοήσουμε ἀλλὰ νὰ μετανοοῦμε, δηλαδὴ νὰ βρισκόμαστε σὲ διαρκῆ ἑτοιμότητα νὰ ἀναγνωρίζουμε τὰ λάθη μας καὶ νὰ ἀνανεώνουμε διαρκῶς τὴν ἀπόφασή μας νὰ ἀλλάξουμε τὸν ἑαυτό μας καὶ τὴν ζωή μας.
Ἕνας σύγχρονος Ἅγιος ἀναφέρει πὼς ἡ ἀμετανοησία ἰσοδυναμεῖ μὲ περιφρόνηση καὶ ἄρνηση τοῦ βαπτίσματός μας. Ἡ ὁλόλευκη καὶ ἀποκαταστημένη ψυχή μας ὅπως μᾶς παραδόθηκε μὲ τὸ βάπτισμά μας, ἀλλοιώνεται καὶ ἐπιστρέφει στὸ σκοτάδι, ἐξαιτίας τῆς ἄρνησής μας νὰ μετανοήσουμε. Τὸ φῶς τῆς μετανοίας, ὅμως, εἶναι γλυκὸ καὶ λυτρωτικό, σὰν τὸ φῶς τοῦ Μεσσία γιὰ τὸν Ἰσραήλ, ὅπως τόσο ἐλπιδοφόρα περιγράφει ὁ προφήτης Ἠσαΐας: «Οἱ ἄνθρωποι ποὺ κατοικοῦνε στὸ σκοτάδι εἶδαν φῶς δυνατό. Καὶ γιὰ ὅσους μένουν στὴν χώρα ποὺ τὴν σκιάζει ὁ θάνατος ἀνέτειλε ἕνα φῶς γιὰ χάρη τους».
Ἄς ποθήσουμε αὐτὸ τὸ φῶς, ἀδελφοί μου. Ἄς γίνει ἡ μετάνοια πύλη εἰσόδου τοῦ Χριστοῦ στὴ ζωή μας, προκειμένου νὰ γίνουμε πολῖτες τῆς οὐράνιας Βασιλείας Του. Ἄς μὴν ἀπαντήσουμε στὸ κάλεσμά του μὲ ἀμέλεια καὶ διαρκῆ ἀναβλητικότητα. Τώρα εἶναι ὁ καιρὸς τῆς σωτηρίας μας, σήμερα εἶναι ἡ ἡμέρα τῆς ἀναγεννήσεώς μας. Παραδίδοντας τὴν τραυματισμένη ψυχή μας στὴν μετάνοια, θὰ τὴν παραλάβουμε ἐκ νέου ἱκανὴ νὰ ἀντιμετωπίσει τὶς δυσκολίες αὐτῆς τῆς φθαρτῆς, προσωρινῆς καὶ σκοτεινῆς ζωῆς καὶ ἕτοιμη νὰ βαδίσει στὸν δρόμο πρὸς μία ζωὴ ἄλλη, ἀναγεννημένη, αἰώνια καὶ ὁλόφωτη.
Μὲ ὅλη μου τὴν πατρικὴ ἀγάπη,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
